ترامپ، طالبان و سیاست پول در برابر سلاح؟

دونالد ترامپ روز شنبه در جریان سخنرانی خود در کنفرانس اقدام سیاسی محافظه‌کاران بار دیگر خواستار بازپس‌گیری تجهیزات نظامی امریکا از طالبان شد.

 

او گفت: «...می‌خواهم این مساله را بررسی کنم، اگر قرار است به آنها پول بدهیم مشکلی نیست؛ اما از آنها می‌خواهم تجهیزات نظامی که در اختیارشان است را پس بدهند» و به تانک‌ها، لاری‌ها و سلاح‌های ارتش امریکا اشاره کرد.

 

او گفت که طالبان در افغانستان بخش «نسبتا کوچکی» از تجهیزات نظامی امریکا را در اختیار دارد که با آن رژه می‌رود و افزود که «وقتی این را می‌بینم خیلی عصبانی می‌شوم.»

 

رئیس جمهور امریکا بیش از این نیز بارها نسبت به استفاده طالبان و نمایش قدرت آنها با تسلیحات و تجهیزات نظامی باقی مانده از نیروهای امریکایی ابراز خشم کرده و در مواردی مدعی شده که این تسلیحات را به امریکا بازخواهد گرداند.

 

با این حال، اظهار نظرهای اخیر او نسبت به مواضع پیشین اش یک تفاوت بنیادی دارد و آن اینکه ترامپ می‌گوید اگر طالبان همچنان خواستار کمک‌های اقتصادی و ارسال منظم بسته‌های پول نقد هستند باید با او معامله کنند: پول در برابر سلاح.

 

به بیان دیگر، رئیس جمهور تجارت پیشه امریکا برخلاف گذشته، دیگر از زبان زور و تهدید برای بازگرداندن میلیاردها دالر تجهیزات و تسلیحات نظامی امریکا از افغانستان استفاده نمی‌کند؛ بلکه او به طور تلویحی از آمادگی اش برای معامله با طالبان خبر می‌دهد؛ معامله‌ای که بر اساس آن، ترامپ آماده است تا دست به بازخرید تجهیزات و تسلیحاتی بزند که از سوی امریکایی‌ها به طور رایگان در اختیار طالبان قرار گرفته است.

 

به این ترتیب، سوالی که مطرح می‌شود این است که ترامپ از معامله مدنظرش با طالبان برای بازگرداندن تسلیحات امریکایی در قبال پرداخت پول به این گروه چه سودی می‌برد؟ 

 

از نظر بدیهی‌ترین معیارهای معامله اقتصادی، این اقدام یک حماقت محض است؛ زیرا امریکا تجهیزات و تسلیحاتی را دوباره می‌خرد که روزی آنها را رایگان در اختیار دولت افغانستان قرار داده بود و اکنون به دست طالبان افتاده است. به عبارت دیگر، امریکا یک بار با هزینه‌های سنگین، این تسلیحات را تولید و به افغانستان منتقل کرده و اکنون با پذیرش و پرداخت هزینه‌های مضاعف، آنها را پس می‌خرد و هزینه‌های سنگین انتقال آنها به امریکا یا پایگاه‌های منطقه‌ای این کشور را نیز متقبل می‌شود. بنابراین ترامپ در این معامله نه تنها سود نمی‌کند؛ بلکه با تحمیل ضررهای مضاعف و چند برابر به مالیات دهندگان امریکایی، تجهیزات و تسلیحات خودش را از یک دولت نامشروع پس می‌خرد؛ تجهیزات و تسلیحاتی که ترامپ برای توجیه لزوم بازگرداندن آنها از افغانستان به امریکا می‌گوید که ارتش امریکا خودش برای بازسازی و نوسازی، نیازمند تجهیزات و تسلیحات است؛ اما از سوی دیگر ادعا می‌کند که آنچه در اختیار طالبان قرار دارد بخش نسبتاً کوچکی از توانمندی‌های نظامی و تجهیزاتی نیروهای مسلح ایالات متحده است!

 

اگرچه از شخصیت بی ثبات و پیش بینی ناپذیری مانند دونالد ترامپ انتظار اتخاذ مواضع دقیق، مبتنی بر واقعیت، معقول و حساب شده نمی‌رود؛ اما دست کم در زمینه معاملات اقتصادی مبتنی بر سود و زیان، او به عنوان یک تاجر موفق و یک دلال مجرب املاک، دارای تجارب ارزشمندی است که این امر انتظارات از او در زمینه معامله اقتصادی با طالبان را بالا می‌برد. بنابراین پیشنهاد احمقانه او برای بازخرید تسلیحات و تجهیزات امریکایی از طالبان در قبال ارسال بسته‌های پول نقد و کمک‌های به اصطلاح بشردوستانه چیزی نیست که این انتظار را برآورده کند و ادعای ترامپ برای تامین منافع ایالات متحده را مورد تایید قرار دهد.

 

با توجه به این موارد و ملاحظات این ابهام همچنان وجود دارد که چه چیزی دونالد ترامپ را وادار به پذیرش یک معامله یانبار با طالبان برای بازگرداندن تجهیزات و تسلیحات امریکایی از افغانستان به هر قیمتی می‌کند.

 

به نظر می‌رسد که پاسخ این ابهام را می‌توان از میان ابراز نظرهای مکرر دونالد ترامپ درباره این موضوع استخراج کرد. او هم در اظهار نظر تازه و هم در مواضع پیشین اش بارها به این نکته اشاره کرده که مانور و نمایش قدرت طالبان با استفاده از تسلیحات امریکایی او را خشمگین و عصبانی می‌کند. تصور می‌شود که این همان نکته‌ای است که دونالد ترامپ را به تقبل یک معامله هرچند زیانبار برای اعاده حیثیت، غلبه بر احساس تحقیر و بازسازی وجهه تخریب شده امریکا در تسلیم یا شکست در برابر طالبان وادار می‌کند.

 

اگر این برداشت درست باشد انگیزه واقعی دونالد ترامپ برای بازگرداندن تسلیحات امریکایی از افغانستان تحت سیطره طالبان به امریکا پیش از آنکه ناشی از عزم و اراده او برای تامین منافع امریکا باشد درمان یک درد درونی یعنی احساس حقارت و شرم و خشم علیه طالبان، هنگام رژه و نمایش قدرت آنها با تسلیحات امریکایی است. 

 

محمدرضا امینی - جمهور