ژانگ مینگ؛ دبیرکل سازمان همکاری شانگهای به روزنامه ایزوستیای روسیه گفت: تشکیل حکومت فراگیر به نفع افغانستان است. او تاکید کرد که این سازمان میخواهد در افغانستان یک حکومت فراگیر با مشارکت نمایندگان همه جریانهای سیاسی، قومی و مذهبی تشکیل شود.
ژانگ مینگ گفت: موضوع افغانستان از منظر تامین صلح، ثبات و امنیت در منطقه بسیار مهم است.
او افزود: «ما دوست داریم افغانستان به کشوری عاری از تروریزم، جنگ و مواد مخدر تبدیل شود و امیدواریم که در آینده در افغانستان حکومتی با مشارکت گسترده نمایندگان تمامی گروههای سیاسی، قومی و مذهبی تشکیل شود.»
به گفته وی، این موارد به نفع افغانستان، کشورهای عضو شانگهای و کل جامعه جهانی خواهد بود.
اظهارات دبیرکل سازمان همکاری شانگهای درباره لزوم تشکیل دولت فراگیر در افغانستان با مشارکت وسیع تمام اقشار قومی و مذهبی کشور در شرایطی ابراز میشود که طالبان همچنان بر موضع پیشین خود ایستادهاند و هرگونه فراخوان برای تغییر ساختار سیاسی و مشارکت معنیدار جریانهای قومی و مذهبی در قدرت را مردود میدانند.
طالبان در عین حال ادعا میکند که دولت آنها به اندازه کافی «فراگیر» است و در آن نمایندگانی از همه اقشار اجتماعی و مذهبی کشور حضور دارند؛ ادعایی که به وضوح بیبنیاد است و حتی نزدیکترین دوستان و حامیان این رژیم از جمله برخی اعضای سازمان همکاری شانگهای نیز آن را قبول ندارند.
بنابراین موانع موجود در مسیر ادغام طالبان به جامعه جهانی و شناسایی رسمی این رژیم به عنوان نماینده واقعی مردم افغانستان در مجامع بینالمللی، مشخص است و با توجه به آنچه در بالا از قول ژانگ مینگ؛ دبیرکل سازمان همکاری شانگهای نقل شد تا زمانی که انتظارات جامعه بینالمللی از رژیم طالبان محقق نشده، انتظار نمیرود که تغییری در روابط کنونی جهان با طالبان ایجاد شود.
این در حالی است که مقامات طالبان بارها از سازمانهای منطقهای و بینالمللی از جمله سازمان همکاری شانگهای درخواست کرده اند تا نمایندگان این گروه را در نشستهای رسمی خود دعوت کنند و کرسی افغانستان در این سازمانها را به آنان واگذارند؛ درخواستی که حتی از جانب کشورهای حامی و متحد طالبان در منطقه نیز رد شده است. نمونه بارز آن نشست اخیر سران سازمان همکاری شانگهای به میزبانی پاکستان بود که در آن نمایندگان طالبان دعوت نشدند.
نشست سران بریکس در کازان روسیه نیز یکی دیگر از نمونههاست که علی رغم درخواست رسمی رژیم طالبان با وجود نقش اساسی روسیه و چین در بریکس به عنوان دو کشور که روابط نزدیکی با این رژیم برقرار کردهاند هیچ نمایندهای از طالبان حتی در حاشیه این نشست دعوت نشد.
در هر دو مورد نشستهای سران شانگهای و بریکس، اعضای شرکت کننده در بیانیههای پایانی به طور مشخص به وضعیت بحرانی افغانستان اشاره کردند، نسبت به تهدیدات و خطرات ناشی از رخنه و نفوذ تروریستهای فراملیتی، افزایش کشت و قاچاق مواد مخدر و فقدان یک دولت فراگیر، مشروع و قانونی که نماینده واقعی تمام مردم افغانستان باشد هشدار دادند.
به این ترتیب، طالبان نه تنها موفق به حضور در مجامع بینالمللی و کسب کرسیهای نمایندگی افغانستان در سازمانهای جهانی نشدهاند؛ بلکه بالعکس پافشاری افراطی آنان بر مواضع رادیکال خود در زمینه ساختار قدرت مبتنی بر انحصارگرایی قومی و مذهبی، در کنار اعمال سیاستهای سرکوبگرانه و ضد انسانی علیه زنان و دختران و اقشار اقلیت، این رژیم را بیش از پیش از جامعه جهانی دور کرده و دستیابی به رویای رهبران طالبان مبنی بر ادغام به جامعه بینالمللی را دشوار ساخته است.
افزون بر این، کشورهای همسایه و منطقه به شدت نگران قدرتگیری تروریستهای فرامرزی در افغانستان زیر سلطه طالبان هستند. آنها از روابط پنهان طالبان با تروریستها آگاه اند، از بهرهبرداری و سهمیه متحدان تروریست طالبان از منابع و ذخایر زیرزمینی افغانستان باخبر هستند و با ترس و هراس نسبت به چشمانداز آینده پروژههای مرگبار و خطرناک تروریستهای فعال در افغانستان برای حمله به اهداف منطقهای با حمایت برخی قدرتهای استعماری غربی، نگاه میکنند.
از جانب دیگر، قدرتگیری ملموس تندروهای مسلط بر قندهار و شکست تلاشهای مذبوحانه برخی عناصر به اصطلاح میانهرو طالبان برای تاثیرگذاری بر رویکردهای رادیکال ملا هبت الله آخوندزاده؛ رهبر خودکامه طالبان و حلقه کوچک مشاوران نزدیک او در جنوب افغانستان، سه سال امید و انتظار جامعه جهانی برای ایجاد تغییرات اساسی در رویکرد و راهبرد این رژیم را با شکست مواجه کرده و این امر نیز موانع موجود در مسیر ادغام افغانستان به جامعه جهانی را افزایش داده است.
بنابراین با وجود آنکه طالبان توانسته اند روابط اقتصادی خود را با برخی کشورهای همسایه و منطقه بازسازی کنند و از این طریق، منابع مالی مورد نیاز خود را در کنار کمکهایی که از امریکا دریافت میکنند اشباع سازند به باور کارشناسان، عدم شناسایی رسمی این رژیم و غیبت ملموس آن در مجامع بینالمللی، دورنمای بقای آن را با چالش روبرو میکند و به مخالفان آن برای ادامه مبارزات خود به منظور تغییر رژیم و استقرار یک نظام قانونی مشروع و مورد حمایت آحاد مردم افغانستان، انگیزه مضاعف میبخشد.
عبدالمتین فرهمند - جمهور