پشت پرده کارزار تازه طالبان علیه خبرنگاران

فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران و اتحادیه ملی خبرنگاران در بیانیه‌ای مشترک، بازداشت‌های خودسرانه خبرنگاران را محکوم کردند و از مقامات طالبان خواستند به این روند پایان دهند.

 

فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران گفته است که خبرنگاران در افغانستان همچنان با دستگیری‌های خودسرانه و شرایط قانونی محدودکننده‌ای مواجه هستند.

 

نهادهای بین‌المللی حامی خبرنگاران با خبرنگاران افغان در داخل و بیرون کشور ابراز همبستگی کرده و از جامعه بین‌المللی خواسته‌اند حمایت خود را از خبرنگاران افغانستان افزایش دهند.

 

این در حالی است که به تازگی طالبان تصمیم به توقف نشرات تلویزیون‌ های دولتی گرفته‌اند.

 

اقدامات اخیر طالبان جامعه رسانه‌ای را به شدت نگران کرده و فشارها بر خبرنگاران را افزایش داده است.

 

آگاهان می‌گویند که این بخشی از تمهیدات اولیه برای تشدید فشارهای فزاینده در هفته‌ های آینده است. به عبارت دیگر، طالبان روز به روز از رویکرد ریاکارانه اولیه خود در قبال رسانه‌ها فاصله می‌ گیرند و سیاست‌های تشدید شونده و فشارهای فزاینده خود علیه آنان را به آرامی اعمال می‌کنند تا در نهایت، زمینه برای هرگونه فعالیت رسانه‌ای خارج از اراده و اداره طالبان به طور کامل از میان برداشته شود.

 

یکی از مهم‌ترین قراینی که در این زمینه وجود دارد اعمال سیاست‌های هولناک طالبان بر رسانه‌های دولتی از جمله تلویزیون ملی است. در ماه‌های گذشته، چندین خبرنگار و کارمند تلویزیون ملی که مستقیماً تحت کنترل رژیم طالبان قرار دارد بازداشت و زندانی شدند. به دنبال آن، وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، اعمال بی‌پروای سیاست‌های سرکوبگرانه خود علیه رسانه‌ها را در رسانه‌های دولتی و مشخصا تلویزیون ملی آغاز کرد؛ رویکردی که در روزهای اخیر به تعطیلی چندین شبکه ولایتی وابسته به تلویزیون ملی منجر شده و گزارش‌ها حاکی است که طالبان قصد دارند این شبکه تلویزیونی را به دلیل جلوگیری از پخش تصاویر موجودات زنده به طور کامل تعطیل و به رادیو تبدیل کنند.

 

اما آیا سیاست‌های محدودکننده و سرکوبگرانه طالبان صرفاً به رسانه‌های دولتی محدود می‌ ماند؟ 

 

این ابهامی است که بسیاری از خبرنگاران و کنشگران رسانه‌ای را به شدت نگران کرده است. ترس اصلی این است که طالبان ابتدا رسانه‌های دولتی را تعطیل کنند و در نهایت دامنه اقدامات خود علیه رسانه‌ها و خبرنگاران را به بخش خصوصی نیز گسترش دهند با این استدلال ساده که آنان هیچ تبعیضی میان رسانه‌ها و خبرنگاران قائل نیستند و از آنجایی که رسانه‌های دولتی نخستین قربانی این سیاست وحشتناک بوده‌اند رسانه‌های خصوصی نیز باید از این امر تبعیت کنند.

 

این در حالی است که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، بسیاری از رسانه‌ هایی که پیش از این به بهره‌برداری بی‌پروا از مفهوم آزادی بیان و با اتکا به حمایت‌های وسیع داخلی و خارجی شهرت داشتند به سرعت سیاست‌های رسانه‌ای خود را بازبینی کردند تا به استانداردهای ایدئولوژی طالبان نزدیک شوند و به این ترتیب از پیامدهای پرهزینه سیاست‌های ضد رسانه ای طالبان در امان بمانند.

 

به عنوان نمونه، تلویزیون خصوصی طلوع و رسانه‌های زیرمجموعه‌ آن یکی از نخستین بنگاه‌های نشراتی و رسانه‌ای کشور بود که تلاش کرد از سابقه جنجالی خود در دوره جمهوریت فاصله بگیرد و در حالی که در آن زمان دست کم یک بار هدف یک حمله خونین تروریستی طالبان نیز قرار گرفته بود در دوران جدید، ارتباطات تنگاتنگی را با شبکه حقانی که اکنون وزارت داخله را کنترل می‌کند برقرار کرد. 

 

کاملا واضح بود که مدیران شبکه طلوع تصمیم گرفته اند که برای ادامه فعالیت در افغانستان باید به خواسته‌های طالبان تمکین کنند حتی اگر هزینه این اقدام زیر پا گذاشتن بدیهی‌ترین اصول آزادی بیان، توجیه تروریزم و حتی تبدیل شدن به سرباز رسانه‌ای شبکه بدنام حقانی باشد.

 

با این حال به نظر می‌رسد که در نبرد ملا هبت الله با سراج الدین حقانی در حوزه فرهنگی نیز این شبکه حقانی است که شکست می‌خورد؛ زیرا وزارت پرقدرت امر به معروف و نهی از منکر که مستقیماً از قندهار دستور می‌گیرد در جنگ یکجانبه خود علیه رسانه‌ها و خبرنگاران حتی سربازان فرهنگی شبکه حقانی در تلویزیون طلوع را نیز هدف قرار خواهد داد.

 

به این ترتیب، بازداشت خودسرانه خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای، ممنوعیت انتشار تصاویر موجودات زنده از تلویزیون‌های دولتی، تعطیلی تلویزیون ملی در شماری از ولایت‌ها و جلوگیری از پوشش تلویزیونی و بازتاب تصویری نشست ملا ندا ندیم؛ وزیر تحصیلات عالی رژیم طالبان در خوس، تمهیدات اولیه برای گسترش این رویکرد به سایر رسانه‌ها اعم از دولتی و خصوصی است که در نتیجه آن مرگ آزادی بیان در افغانستان فراخواهد رسید و احتمالاً مانند دهه ۹۰ رادیو «شریعت» تنها رسانه فعال و مجاز در کشور خواهد بود. 

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور