آصف درانی؛ نماینده پیشین پاکستان در امور افغانستان که به تازگی برکنار شد از نحوه حکومتداری طالبان انتقاد کرد و پرسید: «شما چگونه میخواهید حکومت کنید؟ اگر میگویید که بر اساس قرآن حکومت میکنید، خوب، اما چگونه آن را اجرا خواهید کرد؟ چگونه با مردم مشورت میکنید؟»
او تصریح کرد که روش حکومتداری طالبان بیشتر جنبه قبیلهای دارد نه اسلامی.
او گفت که آنچه طالبان زیر نام دین انجام میدهند، تصویر بدی از اسلام به جهان ارائه میکند.
درانی گفت که کسانی که معتقد اند باید طالبان را به رسمیت بشناسند با مشکلاتی مواجه خواهند شد؛ زیرا «تمامی جهان هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته و پاکستان با این اقدام تنها یک حکومت منزوی را به رسمیت خواهد شناخت.»
او تأکید کرد که سیاستها و روشهای طالبان در اساس تغییری نکرده است.
آصف درانی؛ نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان اخیرا از سوی وزارت خارجه این کشور برکنار شد؛ رویدادی که بسیاری از تحلیلگران را به ارزیابی مجدد روابط پرفراز و فرود اسلام آباد با رژیم حاکم بر کابل ترغیب کرد؛ روابطی که قاعدتاً آصف درانی باید در متن و محور آن قرار میداشت اما نداشت و این شاید یکی از دلایل برکناری او بود.
به بیان واضحتر، آصف درانی از نظر دولت و ارتش پاکستان یک دیپلمات شکست خورده است؛ زیرا او نتوانست انتظارات اسلام آباد و راولپندی درباره ترمیم روابط با طالبان یا واداشتن رهبران این گروه به عقب نشینی از مواضع تندروانه خود در حمایت از تروریزم پاکستانی را برآورده کند.
به نظر میرسد که او برای تحقق اهداف اسلام آباد در ارتباط با طالبان یک گزینه اشتباه بود؛ زیرا برخلاف انتظاراتی که از او وجود داشت نتوانست ارتباط ثمربخشی را با طالبان برقرار کند.
در طول دوران ماموریت وی تعداد کل سفرهایش به کابل از شمار انگشتان یک دست فراتر نرفت. این در حالی بود که روابط دو کشور روز به روز تنش آلودتر میشد و به همان میزان، ناامنیهای ناشی از تحرکات تروریستهای فعال در افغانستان زیر سلطه طالبان، پاکستان را به افغانستان دوم تبدیل کرده و بسیاری از مناطق این کشور به ویژه ایالتهای مرزی با افغانستان را باتلاق بحران و بیثباتی و کانون فعالیتهای تروریستی ساخته بود.
با این همه اما مصاحبه اخیر او که درست پس از برکناری اش منتشر شده نشان میدهد که آصف درانی شناخت دقیقی از ماهیت و هویت رژیم طالبان دارد. او به خوبی میداند که این رژیم هرگز تغییر نمیکند، از اینکه نسخه اسلام قبیله طالبان چه بلایی بر افغانستان و اسلام میآورد آگاه است، از مشکلات و چالشهای فراروی رژیم طالبان برای اعمال خوانش تنگ اندیشانه خود از احکام و دستورات اسلامی به درستی با خبر است و در عین حال نسبت به طرفداران طالبان و لابیهای این گروه در داخل پاکستان و فعالیتهای مستمر آنها برای فشار بر دستگاه دیپلماسی این کشور به منظور به رسمیت شناختن رژیم طالبان اشراف کامل دارد و نگران موفقیت آنها است.
نماینده ویژه پیشین پاکستان در امور افغانستان همچنین از این واقعیت آگاه است که اگر اسلام آباد به طور یکجانبه رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد این اقدام نه تنها طالبان را از انزوای بینالمللی خارج نمیکند؛ بلکه ممکن است پاکستان را هم منزوی کند.
آقای درانی در همین مصاحبه مورد اشاره، تصویری کاملاً واقع بینانه از مشکلات و چالش های داخلی طالبان نیز ارائه می کند و می گوید که با وجود اینکه هیچ تهدید جدی علیه رژیم طالبان در حال حاضر وجود ندارد؛ اما تجربه چند ده سال اخیر نشان میدهد که این وضعیت نمیتواند تا ابد پایدار بماند و طالبان بدون مواجهه با دردسرهای بزرگ، اعتراضات عظیم و واکنش گسترده مردم افغانستان و قومیتهایی که از قدرت بیرون ماندهاند به حیات خود ادامه دهند.
یکی از مهمترین مفاد مصاحبه مورد اشاره آصف درانی اذعان او به این واقعیت است که طالبان کنونی حاکم بر افغانستان هیچ تفاوت اساسی با طالبان دهه ۹۰ ندارند، تنها تفاوت آنها این است که طالبان اول درک درستی از رسانه نداشتند و نحوه استفاده از آن برای توجیه روایت خود و مشروعیت بخشیدن به آن را نمیدانستند؛ اما طالبان امروز رسانه را میشناسند و از آن برای پیشبرد پروژه شناسایی خود بهره میگیرند.
اگرچه آقای درانی اکنون از سمت حساس و حیاتی نمایندگی ویژه پاکستان در امور افغانستان برکنار شده و دلیل برکناری او نیز اختلاف سیاسی با وزارت امور خارجه و ناتوانیاش در بهبود روابط با ارتش پاکستان عنوان شده؛ اما انتظار میرود که دولت و ارتش پاکستان در انتخاب جانشین بعدی او از تجارب ارزشمند این دیپلمات با سابقه پاکستانی در شناخت ماهیت طالبان و خطرات تعامل بیپروا با این گروه استفاده کنند و مرعوب و مغلوب لابیهای قدرتمند طالبان در داخل پاکستان نشوند.
محمدرضا امینی - جمهور