نشانه‌های زوال ابرقدرت

در گزارش جامعه اطلاعاتی امریکا که اخیرا منتشر شده، آمده است که چین بلندپرواز اما نگران، روسیه مقابله‌جو است و برخی قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران و بسیاری از بازیگران غیردولتی، قوانین پیشین نظام بین‌الملل و همچنین برتری واشنگتن را در درون این نظام به‌چالش کشیده‌اند.

 

این گزارش که تحت عنوان «ارزیابی سالانه تهدیدهای ۲۰۲۴» منتشر شده، بیشتر بر تهدیدهای برآمده از چین و روسیه علیه امریکا پرداخته و نیز در مورد گسترش درگیری‌های مربوط با جنگ اسراییل در نوار غزه هشدار داده است.

 

آوریل هینس؛ یکی از مقام‌های اطلاعاتی امریکا از کنگره خواست که با ارائه کمک‌های نظامی بیشتر به اوکراین موافقت کند.

 

ویلیام برنز؛ رییس اداره اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) نیز گفت که ولادیمیر پوتین در مورد گفتگو برای پایان دادن به جنگ در اوکراین جدی نیست.

 

این دو مقام‌ اطلاعاتی با تاکید بر حمایت از اوکراین از دولت امریکا خواستند تا در مورد تهاجم احتمالی چین به همسایگانش، از جمله تایوان و دریای چین جنوبی به پکن هشدار دهد.

 

این گزارش با صراحت کم‌سابقه‌ای درباره تضعیف قدرت امریکا توسط رقبای راهبردی آن در سطح بین‌المللی، سخن می‌گوید و اذعان می‌کند که قدرت امریکا بیش از هر زمان دیگری با چالش‌های ناشی از تحرکات رقبای آن در عرصه جهانی، روبه‌رو است.

 

از دید کارشناسان، این نشانه واضح زوال است؛ زوال زودهنگام یک ابرقدرت که شاید تا پیش از ترک افغانستان، قوی، بی‌ رقیب و شکست ناپذیر به نظر می رسید. 

 

اگرچه سال هاست که ناظران مسایل راهبردی، درباره زوال زودهنگام امپراتوری به رهبری امریکا هشدار می دهند و در این باره به علایم فراوانی از جمله قدرت گیری غیرقابل انکار روسیه، چین و ایران، اشاره می کنند؛ اما اعتراف تازه جامعه اطلاعاتی امریکا به این واقعیت، بیانگر آن است که زوال نسبت به هر زمان دیگری در گذشته، نزدیک تر است و حتی خود امریکایی ها هم نسبت به آنچه در حال وقوع است، عمیقا نگران اند.

 

یک نمونه بارز این امر، اوکراین است. بسیاری شاید تصور می کردند که روسیه، بیش از آنچه تصور می شد و انتظار می رفت، ضعیف و آسیب پذیر ظاهر شد و نتوانست ضرب شست قابل انتظار را به غرب نشان دهد؛ اما واقعیت است که غرب با تمام قوا در اوکراین جنگید و همین امر نیز سبب طولانی شدن جنگ، بالا رفتن هزینه های انسانی و تسلیحاتی روسیه و البته تحمیل ویرانی های بیشتر بر اوکراین گردید.

 

تا اینکه یکبار دیگر همانند ۶۵ سال پیش، تاریخ تکرار شد و یک جنگ دیگر در خاورمیانه به کمک روسیه آمد و همانطور که حمله مشترک فرانسه، انگیس و اسراییل بر مصر برای تسلط بر کانال سوئز در ۶۵ سال پیش، به شوروی امکان داد تا انقلاب مجارستان را به طور بی رحمانه ای سرکوب کند و غرب را ناکام بگذارد، این بار نیز جنگ اسراییل در غزه و حمایت همه جانبه امریکا از آن، شریان کمک های مالی و تسلیحاتی غرب به اوکراین را قطع کرد و روسیه توانست با خاطری آسوده با استفاده از بحران غزه، اوکراین را زمینگیر کند و به موفقیت های بزرگی دست پیدا کند؛ موفقیت هایی که به اندازه ای بزرگ است که حتی پاپ فرانسیس هم ولودیمیر زلنسکی؛ رییس جمهوری اوکراین را ترغیب کرده است که شجاعت برافراشتن پرچم سفید در مقابل روسیه را داشته باشد!

 

نمونه دیگر، تحرکات انصارالله یمن علیه کشتی های اسراییلی، امریکایی و انگلیسی در دریای سرخ است. امریکا برای مقابله با این اقدام، یک «ائتلاف» دریایی تشکیل داد؛ اما عملا تنها مانده و در مواردی با مشارکت انگلیس، دست به اقدامات تدافعی بسیار محتاطانه، کنترل شده و محدود می زند که عملا نتوانسته تغییری در وضعیت ایجاد کند و انصارالله موفق شده، مسیر کوتاه و ارزان کشتیرانی بین المللی را تغییر دهد و غول های کشتیرانی را مجبور کند تا کل قاره افریقا را دور بزنند؛ رویدادی بسیار پرهزینه، زمانبر و دارای پیامدهای غیرقابل ترمیم برای زنجیره تامین کالاهای اساسی و صنایع راهبردی در مقیاس جهانی.

 

افزون بر این، انصارالله با این اقدامات، ضربات مهلکی را به رژيم اسراییل و حامیان سرشناس آن امریکا و انگلیس وارد کرده و تجارت دریایی آنها را مختل ساخته است. 

 

تحرکات ویرانگر و مرگبار مقاومت اسلامی در عراق و سوریه و لبنان نیز از دیگر نمونه هایی است که امریکا قادر نشده واکنشی مناسب به آن نشان دهد. 

 

اینهمه به دلیل مشارکت در جنگ غزه بوده؛ اما در غزه هم هیچ چشم اندازی درباره موفقیت رژيم اسراییل و امریکا دیده نمی شود. اسراییل تاکنون از دستیابی به رهبران حماس ناکام مانده و علیرغم نسل کشی وحشیانه مردم بی گناه، نتوانسته قدرت نظامی حماس را درهم بشکند و به رهبران و فرماندهان ارشد آن و حتی اسرای اسراییلی که در غزه نگهداری می شوند، دست یابد.

 

به این ترتیب، زوال ابرقدت امریکایی تقریبا قطعی و اجتناب ناپذیر می نماید و نگرانی جامعه اطلاعاتی امریکا درباره چالش هایی که روسیه، چین و ایران در این زمینه ایجاد کرده اند، کاملا جدی و واقعی است.

 

محمدرضا امینی - جمهور