دولت جدید پاکستان، امیدهای تازه طالبان

 

او افزوده: «افغانستان و پاکستان دو کشور همسایه اند، با آمدن حکومت جدید روابط میان دو کشور بیشتر بهبود یابد، خصوصاً در بخش تجارت که نیاز ما است و به مشکلات رسیدگی شود، روابط همسایگی برای هر دوجانب مهم است.»

 

مجاهد تاکید کرده که طالبان برای بهبود روابط با پاکستان آماده هستند.

 

این در حالی است که پارلمان پاکستان روز یک‌شنبه، ۱۳ حوت، شهباز شریف را با ۲۰۱ رأی به‌عنوان نخست‌وزیر آن کشور انتخاب کرد.

 

روابط میان طالبان و پاکستان طی چندین ماه گذشته پرتنش بوده است.

 

پاکستان مدعی است که طالبان افغان پناهگاه‌های امنی را در اختیار جنگجویان تی‌تی‌پی قرار داده‌اند و این گروه حملات را در داخل خاک افغانستان طراحی و در پاکستان عملی می‌کند، اما طالبان همواره ادعاهای مطرح شده را تکذیب کرده‌اند.

 

اظهارات سخنگوی طالبان اما نشان می دهد که برای طالبان، ارتقای روابط با دولت اسلام آباد، از اهمیت زیادی برخوردار است. اکثر رهبران طالبان، در مدارس مذهبی پاکستان، آموزش دیده اند و شماری از آنها حتی شناسنامه پاکستانی دارند و هنوزهم خانواده ها و بستگان شان در رفاه و امنیت در پاکستان زندگی می کنند. 

 

در روزهای اخیر، شاهد طیفی از تلاش ها با محوریت رهبران جمعیت علمای اسلام پاکستان به رهبری فضل الرحمان برای کاهش تنش میان کابل و اسلام آباد و همکاری طالبان افغان در مهار حملات طالبان پاکستانی بودیم.

 

فضل الرحمان به کابل و قندهار سفر کرد و با استقبال بسیار گرم طالبان رو به رو شد. او توانست با رهبر مخفی طالبان در قندهار نیز دیدار کند. پس از آن، اعلام شد که یک توافق شفاهی آتش بس میان طالبان پاکستانی و دولت پاکستان شکل گرفته که در نتیجه آن، طالبان پاکستانی، متعهد شده اند بر اهداف و مراکز انتخاباتی در انتخابات پارلمانی آن کشور حمله نکنند.

 

شماری از کارشناسان امنیتی و رسانه های پاکستانی هم گفتند که پس از آن سفر، حملات «تروریستی» در پاکستان به صورت ملموسی، کاهش یافته است.

 

اندکی پس از آن، کابل میزبان یک هیات دیگر از رهبران جمعیت علمای پاکستان به رهبری حامدالحق؛ پسر سمیع الحق بود. آنها مدیران مدرسه معروف حقانیه هستند که کانون اصلی تربیت افراط گرایان از جمله رهبران کنونی طالبان افغان شمرده می شود و بدیهی است که نفوذ عمیقی بر رهبران طالبان دارند.

 

پس از این دیدار بود که یک عضو این هیات به رسانه های پاکستانی گفت که رهبران طالبان از طالبان پاکستانی خواسته اند که به استفاده از خاک افغانستان برای حمله بر پاکستان پایان دهند و برای دستیابی به توافق صلح با دولت اسلام آباد، وارد مذاکره شوند.

 

اگرچه در پاکستان، وزارت خارجه دولت موقت آن کشور، تلاش کرد این سفرها را «شخصی» و بی اهمیت جلوه دهد؛ اما خروجی این دیدارها نشان می دهد که روحانیون تندرو پاکستانی وابسته به جمعیت علمای اسلام، از سوی ارتش و آی اس آی مأمور ترمیم روابط با طالبان و کاهش تنش میان کابل و اسلام آباد شده اند و برای مهار حملات تی‌تی‌پی از آنها کمک گرفته شده است.

 

این امر، یکبار دیگر نشان داد که مدارس مذهبی پاکستان، چه پیوند عمیق و وثیقی با دستگاه های جاسوسی، استخباراتی و نظامی پاکستان دارند و کسانی که در این مدارس، تحصیل کرده اند عملا از سوی این دستگاه ها کنترل و رهبری می شوند و برای مأموریت های مهم به کشورهای هدف مانند افغانستان، گسیل و گماشته می شوند.

 

در این میان، اگرچه درباره تنش های اخیر میان رژيم طالبان و دولت موقت پاکستان، دیدگاه ها و برداشت های گوناگونی وجود دارد؛ از جمله اینکه بخشی از این تنش ها برساخته بوده و بخشی از یک بازی ژئوپلیتیکی به منظور کاهش فشار بر طالبان و تامین مشروعیت آن به مثابه یک رژيم ضد پاکستانی در افغانستان بوده و قسمتی دیگر نیز به هدف جا به جایی مهاجران پاکستانی و تروریست های دست آموز پاکستان در مناطق شمالی و مرکزی کشور و همچنین تغییر بافت جمعیتی این مناطق با اخراج پناهجویان عمدتا پشتون از پاکستان صورت گرفته؛ اما این برداشت را هم نباید نادیده گرفت که شماری از مقام های دولت موقت اسلام‌ آباد و برخی چهره های بحث برانگیز دولت های ایالتی پاکستان مانند جان اچکزی، سرفراز بوگتی و... در قبال افغانستان، دیدگاه های بسیار خصمانه و متعصبانه ای داشتند و همین امر نیز به تشدید تنش و افزایش تخاصم منجر شد.

 

اکنون که یک حکومت جدید در پاکستان، روی کار آمده، طالبان امیدوار اند که روابط سنتی آنها با پاکستان، احیا شود و پاکستان بار دیگر نقش متحد استراتژیک این رژيم را به عهده بگیرد. این مهم به ویژه در زمینه های اقتصادی و تجاری برای طالبان، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا آنها مایل نیستند در این زمینه، ایران، جای پاکستان را بگیرد؛ واقعیتی که در پی انسداد طولانی مرزها، اعمال محدودیت پاسپورت و ویزا برای ساکنان دوسوی مرز و تاجران و نیز توقیف محموله‌های عظیم تجار افغان در بندر کراچی و وضع مالیات و تعرفه های سنگین بر آنان از سوی پاکستان، در حال رخ دادن است.

 

محمدرضا امینی - جمهور