مواضع طالبان در قبال نشست‌های دوحه

 

در بیانیه وزارت خارجه طالبان یک روز پیش از این نشست آمده است با آنکه در دو ونیم سال اخیر حکومت طالبان «تلاش کرده است تا پایه‌های سیاسی، اداری، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی حکومت را تقویت کند و همزمان در روابط خود با کشورهای منطقه به پیشرفت‌های زیادی دست یافته است.»

 

طالبان گفته‌اند که از طریق کانال‌های مختلف با سازمان ملل و کشورهای غربی و به ویژه امریکا جلساتی داشته است، و در مورد «تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی، فهرست سیاه و پاداش [برای دستگیری برخی مقام‌های طالبان] و آزادسازی ذخایر بانکی افغانستان گفتگو کرده است.»

 

این وزارت تاکید کرده در صورتی که طالبان «به عنوان تنها نماینده رسمی افغانستان» در دوحه شرکت کند، این نشست «سودمند خواهد بود، در غیر این صورت، حضور غیرموثر، به خاطر عدم پیشرفت در گفتگوها بی‌فایده» است.

 

طالبان همچنین از سازمان ملل خواسته که با درنظرداشت واقعیت‌های کنونی، این نکته را در نظر بگیرد که برخلاف رژیم قبلی «این حکومت افغانستان [طالبان] را هیچ‌کس نمی‌تواند تحت فشار قرار دهد.»

 

این در حالی است که در نشست اول دوحه برای افغانستان، از نمایندگان طالبان، دعوت نشده بود و در آن زمان، طالبان ضمن انتقاد شدید از این رویداد، ادعا کرده بودند که بدون حضور نماینده آنها، نشست دوحه «بی اثر» خواهد بود.

 

نکته قابل تامل این بود که در آن زمان، طالبان هیچ‌ گونه پیش شرطی برای شرکت در نشست دوحه مطرح نکرده بودند و صرفا دعوت نماینده خود در آن را کافی می دانستند؛ اما هفته ها پیش از برگزاری دومین نشست دوحه برای افغانستان، طالبان از موضعی کاملا متفاوت در این زمینه سخن گفته اند. 

 

علیرغم اینکه این بار دعوت از طالبان، بسیار زودتر، تایید شده بود؛ اما طالبان با اعلام شرایطی مانند مشخص شدن ترکیب و آجندای نشست، حضور خود در آن را مشروط می‌ کردند.

 

آنها همچنین به طور فشرده در سطوح مختلف با نمایندگان سازمان ملل، سفرای غربی برای افغانستان و نمایندگان شماری از کشورهای منطقه رایزنی و مذاکره می کردند.

 

کارشناسان اما می گویند که پیش شرط های طالبان برای شرکت در نشست دوحه، صرفا همان مواردی نبود که از سوی آنها رسما اعلام شد. به باور آنها در پشت پرده، طالبان، شرایطی به مراتب سنگین تر را مطرح می کردند که به نظر می رسد سازمان ملل و قدرت های غربی، حاضر و مایل به پذیرش آن نشده اند و همین امر نیز شرکت طالبان در دومین نشست دوحه را منتفی ساخته است.

 

در بیانیه وزارت امور خارجه طالبان نیز به طور ضمنی به این موضوع اشاره شده است که سازمان ملل و طرف های شرکت کننده در دوحه باید رژيم طالبان را به رسمیت می شناختند؛ زیرا تنها در این صورت بود که طالبان از «مردم افغانستان» به طور «قانونی»‌ نمایندگی می کردند!

 

این پیش شرط اما مورد پذیرش قرار نگرفته است.

 

موضوع قابل تامل این است که طالبان در نشست اول دوحه، هیچ گونه پیش شرطی نداشتند. این یعنی آنها در آن زمان، از اعتماد به نفس کمتری برخوردار بودند، نسبت به بقای رژيم خود، امید چندانی نداشتند و به همین دلیل تنها خواسته شان حضور در مجامع بین المللی بود، حتی بدون رسمیت، پرچم و... این بار اما تصور می شود که آنها احساس قدرت بیشتری می کنند، از موضع زور سخن می گویند، حتی به سازمان ملل، هشدار می دهند که فشار نتیجه نمی دهد و آنها تسلیم نمی شوند. این یعنی طالبان اعتماد به نفس بالاتری پیدا کرده اند و از اینکه حاکم بلامنازع و بی رقیب کشور هستند، اطمینان دارند.

 

یکی دیگر از مواردی که ممکن است موجب این اعتماد به نفس شده باشد، زد و بندهای طالبان با برخی قدرت های منطقه ای است. آنها دیگر مانند نشست اول دوحه، احساس انزوا نمی کنند، وزارت خارجه طالبان پیشتر در کابل، میزبان نشست «ابتکار همکاری منطقه ای افغانستان» با حضور نمایندگان روسیه، ایران، چین، هند، پاکستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه بود. در آن نشست، کشورهای شرکت کننده بر راه حل های منطقه ای تاکید و مخالفت تلویحی خود را با نشست دوحه ابراز داشتند.

 

به نظر می رسد که طالبان نسبت به حمایت کشورهای منطقه، دلگرم اند و این یکی از دلایل صحبت کردن از موضع قدرت با جامعه بین المللی است.

 

بنابراین، نشست دوحه باید یک پیام قدرتمند را به این رژيم بفرستد و به کشورهایی که مسیر تعامل بی پروا با آن را در پیش گرفته اند، هشدار بدهد که هزینه های حمایت از یک رژيم نامشروع، ضد مردمی، غیرمسئول و دارای پیوندهای قوی و مستحکم با تروریزم بین المللی، بسیار سنگین خواهد بود.

 

محمدرضا امینی - جمهور