مأموریت «مولانا» در کابل و قندهار

مولانا فضل‌ الرحمان؛ رهبر «جمعیت علمای اسلام» پاکستان که در راس هیاتی وارد کابل شده، با شماری از مقامات طالبان دیدار کرده است.

 

فضل الرحمان با محمد عبدالکبیر، معاون سیاسی نخست وزیر طالبان، امیرخان متقی، وزیر خارجه و عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب طالبان دیدار داشته است.

 

در ویدیوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، دیده می‌شود که طالبان برای استقبال از این روحانی پاکستانی در خیابان‌های کابل تدابیر شدید امنیتی به اجرا گذاشته اند.

 

محمدخالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان از مولانا فضل‌الرحمن در میدان هوایی کابل استقبال کرده است.

 

رسانه‌های پاکستانی پیشتر گزارش داده‌اند که قرار است او با رهبر طالبان در قندهار نیز دیدار کند.

 

سفر مولانا فضل الرحمان به کابل و قندهار، بخشی از کارزار طالبان برای ترمیم روابط خود با اسلام آباد است. طالبان با فراخواندن او به کابل سعی می کنند نشان دهند که به تعهدات دیرینه خود در قبال پاکستان پایبند اند؛ اما در عین حال، این واقعیت را نیز مورد تاکید قرار می دهند که آنها نمی توانند به طور بی پرده به عنوان یک گروه دست نشانده عمل کنند و هرچه اسلام آباد دستور می دهد را مو به مو اجرا کنند. این خطر بزرگی برای بقا و موجودیت رژيم طالبان است؛ چیزی که پاکستان باید آن را درک کند.

 

افزون بر این، طالبان به مولانا فضل الرحمان خواهند گفت که روابط آنها با طالبان پاکستانی، به سادگی قابل نادیده گرفتن نیست. آنها مولود یک پروژه مشترک «جهادی» هستند که با ابتکار و حمایت قوی و مستمر چهره هایی مانند مولانا فضل الرحمان، طراحی، راه اندازی و اجرایی شد و اکنون به مرحله عملیاتی رسیده و بار و بر داده است؛ بنابراین، انتظار پاکستان برای قطع روابط طالبان افغان با طالبان پاکستانی که در «بیعت» با ملا هبت الله هستند، واقع بینانه نیست و نمی توان آن را عملی کرد. 

 

از سوی دیگر، طالبان حاکم بر افغانستان، انتظار دارند که مولانا فضل الرحمان با استفاده از نفوذ و قدرت خود، رهبران اسلام آباد و فرماندهان ارتش و آی اس آی را متقاعد کند که واقعیت های موجود را درک کنند و انتظارات خود از کابل را بربنیاد آن، مطرح سازند. 

 

آنها همچنین از طرح های بلندمدت خود برای انتقال کانون ها و هسته های رهبری، فرماندهی و حتی مراکز تولید و توسعه تروریزم و مدارس مذهبی که مسئول تغذیه و تامین تفکر تکفیری و اشاعه دهنده اندیشه های تندروانه و رادیکال هستند به او معلومات خواهند داد و از او خواهند خواست که در این زمینه، خواستار جلب حمایت و همراهی اسلام آباد و آی اس آی شود و برای موفقیت این پروژه مخوف با طالبان افغان، همکاری کند.

 

انتقال و جا به جایی پشتون های وزیرستانی و جنوبی به شمال افغانستان هم بخشی دیگر از همین پروژه است که به احتمال زیاد با جزئیات از سوی طالبان با هیات پاکستانی در میان گذاشته خواهد شد؛ چیزی که از نظر طالبان افغان، یک راهکار عملی و مؤثر برای مدیریت طالبان پاکستانی و سایر گروه های تروریستی با انتقال آنها از مناطق مرزی و جلوگیری از حملات تروریستی در داخل پاکستان است که از سوی دیگر برای طالبان نیز بسیار سودمند خواهد بود؛ زیرا این تروریست ها را برای مهار هرگونه چالش امنیتی احتمالی در مناطق غیرپشتون نشین در کوتاه مدت و تغییر بافت جمعیتی این مناطق در بلندمت، به کار خواهد گرفت.

 

در سوی دیگر اما پاکستان با وجود اینکه سفر مولانا فضل الرحمان به کابل و قندهار را «شخصی» و کم اهمیت جلوه داده؛ اما درخواست های صریح و مشخص خود از رژيم طالبان را با او در میان گذاشته و او را مأمور کرده که در گفتگو با رهبر طالبان، این دغدغه ها و خواسته ها را مطرح و پاسخ های شفاف او را به اسلام آباد منتقل کند.

 

چیزی که در این میان، اهمیت دارد این است که اسلام آباد هرگونه میانجیگری برای صلح با طالبان پاکستانی را مردود دانسته و از این منظر، مولانا فضل الرحمان نمی تواند نقش یک میانجی صلح جو را بازی کند. او باید راهی پیدا کند که طالبان پاکستانی دیگر تهدیدی علیه امنیت ملی پاکستان نباشند و طالبان افغان هم به نقش خود به عنوان دست آموز و دست نشانده پاکستان عمل کرده و اجازه نداشته باشند که در انتخاب میان پاکستان و طالبان پاکستانی، دومی را برگزینند. 

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور