طالبان و مخالفان؛ انتقاد نکنید، انتقام نمی‌گیریم

 

عبدالسلام حنفی روز چهارشنبه، ۶ جدی، در مراسم «چهل‌وچهارمین سالروز تهاجم نیروهای اتحاد جماهیر شوروی بر افغانستان» در کابل گفت که این گروه از مخالفان سیاسی خود انتقام نمی‌گیرد.

 

او افزود: «در گفتگوها مقامات امریکایی به ما می‌گفتند که اگر شما در افغانستان حاکم شوید در آن‌جا حمام خون جور می‌شود؛ اما رهبر ما همه‌ افرادی که مخالفت سیاسی با [طالبان] داشتند را بخشید و برادر خواند.»

 

حنفی افزود: «همه‌ افرادی که در گذشته با ما مخالفت سیاسی داشتند، با دیگر افغان‌ها حقوق یکسان دارند و [طالبان] از آن‌ها انتقام نمی‌گیرد.»

 

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که طالبان پس از حاکمیت‌ دوباره شان، صدها تن از نظامیان حکومت پیشین و غیرنظامیان را به بهانه‌های مختلف به قتل رسانده‌اند.

 

در همین حال، این گروه پس از تسلط‌ خود همواره از سوی نهادهای بین‌المللی به جنایات جنگی و نقض گسترده حقوق بشر متهم شده‌ است.

 

گزارش های هولناکی درباره سرکوب، تهدید، باج گیری، بازداشت، شکنجه و قتل های فراقانونی و محاکمه صحرایی نظامیان پیشین، مقام های دولت سابق، زنان معترض، خبرنگاران، استادان دانشگاه و فعالان سیاسی و مدنی و حتی مردم عادی و غیرنظامیان بی گناه وجود دارد. 

 

سازمان های حقوق بشری بارها تایید کرده اند که طالبان علیرغم فرمان فریبکارانه «عفو عمومی» رهبرشان، دست از انتقام جویی، کشتار و سرکوب مخالفان خود برنداشته اند و در این زمینه حتی کوچکترین انتقاد را نیز برنتافته و شهروندان عادی را تنها به دلیل یک اظهار نظر یا موضع گیری ساده درباره یک مساله پیش پا افتاده، مورد تهدید، ارعاب، بازداشت و شکنجه قرار داده و برخی را کشته اند.

 

از سوی دیگر، طالبان رسما اعلام کرده اند که هیچگونه فعالیت سیاسی و حزبی خارج از دایره «امارت» مجاز نیست؛ بنابراین، مخالفت سیاسی در قاموس طالبان، هیچ معنا و مبنایی ندارد و هرکسی زیر هر نامی که بخواهد از این رژیم و رهبران آن انتقاد کند و به عنوان یک نیروی ناظر بر اعمال، رفتارها و سیاست های حاکمیت، عمل کند، به سرعت سرکوب می شود و در صورتی که بر ادامه فعالیت، اصرار و استمرار ورزد، بی درنگ، محو و حذف خواهد شد. 

 

به این ترتیب، آیا استفاده از گزاره «مخالفان سیاسی» در سایه حاکمیت رژیم طالبان، معنایی دارد؟

 

از سوی دیگر، با توجه به تجربیات دردناک کسانی که بنا به هر دلیلی در افغانستان مانده و زندگی زیر سلطه طالبان را از سر گذرانده اند، آیا تضمینی وجود دارد که مخالفانی که از کشور گریخته اند در داخل کشور، امکان زندگی انسانی امن و آرام و عاری از تهدید و فشار را داشته باشند؟

 

حامد کرزی و عبدالله عبدالله، از نامدارترین چهره هایی هستند که مجبور شدند در کابل بمانند و به زندگی در سایه سلطه طالبان ادامه دهند. آنها شرایط بسیار حقارت باری را تجربه می کنند. برای دیدارها، مصاحبه ها، ابراز نظرها و موضع گیری ها، سفرها و نشست های شان نیاز به اجازه ضمنی و مستقیم طالبان دارند که گاهی صادر می شود و گاهی نمی شود.

 

آنها شاید به دلیل اعتبار و اشتهارشان، قربانی انتقام جویی های جنون آمیز طالبان نشدند و سرنوشت داکتر نجیب الله و عبدالعلی مزاری را پیدا نکردند؛ اما این نه به دلیل «عفو عمومی» دروغین رهبر طالبان بود و نه به جهت تعهد طالبان به عدم انتقام از مخالفان شان. واقعیت این است که طالبان به این دو نفر برای فریب جهان، نیاز دارند. آنها می خواهند نشان دهند که دیگر رهبران سیاسی نیز می توانند دست از مخالفت بردارند و زندگی به شیوه کرزی و عبدالله را انتخاب کنند. دنیا نیز می تواند شاهد باشد که طالبان به تعهدات خود در زمینه جاری نکردن حمام خون پایبند اند و در پی انتقام نیستند؛ اما هم کرزی و عبدالله و هم رهبران مخالف طالبان و مردم افغانستان به خوبی می دانند که زندگی آنان بسیار تلخ و تحمل ناپذیر است و آنان مانند سیاست گران تحت نظر، مجبور اند در برابر امر و نهی رهبران طالبان، تمکین کنند و از خطوط سرخی که برای شان تعیین شده، عدول نکنند تا روزگارشان بگذرد.

 

بنابراین، تعهد طالبان به عدم انتقام، مشروط به عدم انتقاد و خودداری از هرگونه گردن کشی استقلال طلبانه و فعالیت سیاسی بیرون از دایره تنگ «امارت» است آن‌هم تا زمانی که طالبان مشروعیت جهانی کسب کنند و بنیان های قدرت شان مستحکم شده باشد؛ در غیر آن، از دید رهبران طالبان، هیچکس شایسته سرنوشتی بهتر از داکتر نجیب الله و عبدالعلی مزاری نیست.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور