تقویت حنفیت یا حذف تشیع؟

وزارت تحصیلات عالی طالبان از دانشگاه‌های خصوصی خواسته که کتابخانه‌های خود را از کتاب‌های «خلاف فقه حنفی» و کتاب‌های سیاسی «تصفیه» کنند.
 
در مکتوب این وزارت به دانشگاه‌های خصوصی آمده: «هدایت داده می‌شود که کتابخانه‌های تمام نهادهای تحصیلی خصوصی در افغانستان را تصفیه کنید، تمام کتاب‌هایی که مخالف فقه حنفی، سیاسی، و کتاب‌هایی که مشکلات عقیدتی ایجاد می‌کنند، را از کتابخانه‌ها جمع کرده و به جای آن‌ها کتاب‌های سیرت نبوی جایگزین کنید. البته فهرست کتاب‌هایی که جایگزین می‌کنید را در ابتدا با ما در میان بگذارید.»
 
این مکتوب اداری با امضای شاکرالله وحدت؛ رئیس دعوت و ارشاد وزارت تحصیلات عالی طالبان هفته گذشته صادر شده و در پای نامه هم محمد سلیم افغان؛ رئیس امور محصلان دانشگاه‌های خصوصی دستور ابلاغ آن به دانشگاه‌های خصوصی را داده است.
 
ندامحمد ندیم؛ وزیر تحصیلات عالی طالبان اخیرا در یک سخنرانی در دانشگاه کنر مدعی شد که «در افغانستان مذاهب وجود ندارند، همه افغان‌ها پیرو مذهب امام ابوحنیفه هستند».
 
حذف کتاب های «خلاف فقه حنفی» از کتابخانه های مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی، تازه ترین اقدام وزارت تحصیلات عالی رژیم طالبان برای تحمیل ایدئولوژی انحصاری، خطرناک و تکفیری این گروه بر تمام مردم افغانستان محسوب می شود و به باور کارشناسان، این البته آخرین گام نیست و پیش بینی می شود که در آینده، اقدامات بیشتری برای تکصدایی کردن جامعه و تحکیم و تحمیل روایت طالبانی از دین اسلام، صورت بگیرد.
 
در رأس این اقدامات، ملا ندا ندیم قرار دارد؛ ملایی مخوف که از سوی رهبر طالبان، منصوب شده تا راه را برای حذف کامل تشیع از نظام فرهنگی،‌ آموزشی و در نهایت، اجتماعی کشور، باز کند و به تفکر تکفیر و ترور، مشروعیت ببخشد.
 
هدف ملا ندیم از «تصفیه» کتاب های «خلاف فقه حنفی» از دانشگاه های خصوصی نیز هرگز تقویت مذهب حنفی نیست؛ بلکه او می خواهد تشیع را تضعیف و در نهایت حذف کند.
 
این در حالی است که هم از نظر علمای تشیع و اهل سنت و هم از نظر میلیون ها نفر از پیروان این دو مذهب بزرگ اسلامی در افغانستان، هیچگونه خصومت بنیادین، ذاتی و وجودی میان آنان وجود ندارد و آنچه هست، اختلاف نظرهای فرعی درباره برخی رویدادها و روایت های فقهی و تاریخی است؛ چیزی که نه می تواند تاثیری بر اصول دین بگذارد و نه امری غیرطبیعی و قابل اجتناب محسوب می شود.
 
در میان مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز اختلاف دیدگاه های مشابه درباره مسایل تاریخی و حتی شیوه های فهم دین وجود دارد؛ اما هیچکس حکم به تکفیر دیگری نمی دهد و فرقه دیگر را از دایره دین، خارج نمی داند؛ اما از آنچه از سوی وزیر تحصیلات عالی طالبان در حال انجام است، یک رویکرد کاملا تکفیری است. او که حضور و وجود و مشروعیت و ایمان اسلامی میلیون ها پیرو فقه جعفری را انکار می کند و تنها احناف را مسلمان می داند، در تصمیم خود برای جمع آوری کتاب های «خلاف فقه حنفی» از دانشگاه های خصوصی نیز هدفی جز این ندارد و به نام تقویت حنفیت، در صدد حذف تشیع است؛ رویکردی که عموم تکفیری ها دنبال می کنند.
 
با اینهمه، جریان تکفیری که از سوی ندا ندیم رهبری می شود و از حمایت اکثر رهبران طالبان برخوردار است، اگرچه امروزه، تشیع را هدف گرفته؛ اما در عین حال، خطری بزرگ برای اهل سنت و مذهب حنفی نیز محسوب می شود؛ زیرا در قدم اول، چهره معتدل حنفیت را تخریب می کند و با استنباط های تندروانه از متون مذهبی احناف، میانه روی و اعتدال گرایی این فرقه مذهبی را تضعیف کرده و به افراطی گری، رادیکالیسم و در نهایت رشد تروریزم در میان اهل سنت، دامن می زند؛ چیزی که کارویژه اصلی تفکر و ایدئولوژی طالبانی است و امنیت و ثبات و همگرایی ملی و مذهبی در افغانستان را به مخاطره انداخته است.
 
این رویکرد در گام دوم، موجب بروز تنش و تضاد و تخاصم فرقه ای و جنگ های مذهبی در کشور با حربه تکفیر می شود؛ جنگی که هرگز برنده ندارد و هیچکس نمی تواند از پیامدهای فاجعه بار آن در امان باشد.
 
افزون بر همه اینها پروژه ای که ملا ندیم روی دست گرفته، یک پروژه اساسا استعماری است و در نهایت، تیشه به ریشه اسلام می زند و فاتحه دین داری اسلامی را در جامعه افغانستان می خواند و نسل های امروز و فردا را از دامن دین می راند؛ درست همان چیزی که قدرت های استعماری با استفاده از گروه های تکفیری و تروریستی و حمایت ضمنی و مستقیم از چهره هایی مانند ملا ندا ندیم، هبت الله آخوندزاده و... در پی تحقق آن هستند.
 
با توجه به این واقعیت ها، طالبان و شخص ملا ندا ندیم، نه می توانند حنفیت را تقویت کنند و نه قادر به حذف شیعه هستند؛ اما می توانند خدمت بزرگی به استعمار کنند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور