میانمار بالاتر از افغانستان؛ پیوند تریاک و ترور گسسته می‌شود؟

 

تخمین زده می‌شود که تولید تریاک این کشور در سال جاری با ۳۶ درصد افزایش به ۱۰۸۰ تن می‌رسد که بسیار بیشتر از ۳۳۰ تن تریاک تولید شده در افغانستان در این سال است.

 

بنا بر آمار سازمان ملل کشت خشخاش در افغانستان پس از فرمان ممنوعیت مواد مخدر توسط طالبان در سال گذشته، ۹۵ درصد کاهش یافت.

 

یک سخنگوی طالبان گفته بود که این ممنوعیت به دلیل «اثرات سوء‌ تریاک» و همچنین مغایرت با اعتقادات مذهبی آنها اعمال شده است. تا پیش از این افغانستان بیش از ۸۰ درصد تریاک جهان را تولید می‌کرد و ۹۵ درصد هروئین مصرفی در اروپا از تریاک افغانستان تولید می‌شد.

 

این گزارش در حالی منتشر می‌ شود که پیش از این بارها در گزارش های سازمان ملل و دیگر نهادهای منطقه ای و بین المللی از افزایش کشت و تولید تریاک در افغانستان زیر سلطه طالبان ابراز نگرانی شده بود. بربنیاد این گزارش ها اکنون فرماندهان و رهبران ارشد طالبان، خود به طور مستقیم با استفاده از مجاری زمینی و هوایی افغانستان، اقدام به قاچاق سازمان یافته تریاک و سایر مشتقات مواد مخدر می کنند و از این مسیر به ثروت های هنگفتی دست یافته اند.

 

پیش از این نیز تریاک یکی از منابع مهم تامین تروریزم در افغانستان، نامیده می شد و از آن سو نیز ادعاهایی وجود داشت مبنی بر اینکه نیروهای نظامی غربی نیز از تولید و تجارت تریاک به سودهای کلانی دست می یابند و به همین دلیل، جنگ غرب در افغانستان به یک معنا «جنگ تریاک» خوانده می شد.

 

با اینهمه حتی اگر گزارش تازه سازمان ملل درباره سبقت گرفتن میانمار از افغانستان و تبدیل شدن آن کشور به بزرگترین تولیدکننده تریاک در جهان درست باشد، آیا نگرانی های پیشین درباره تجارت سیاه و سودآور مواد مخدر و تولید انبوه آن برای مقاصد مافیایی و تروریستی در افغانستان به طور کامل از میان رفته است؟ به بیان روشن تر، آیا پیوند دیرینه و مستحکم تریاک و ترور در کشور ما دیگر وجود ندارد؟

 

کارشناسان در این باره عمیقا ابراز تردید می کنند و می گویند مادامی که تهدید تروریزم در افغانستان، پا برجا باشد، بازار تولید و تجارت تریاک نیز همچنان پایدار و پررونق باقی خواهد ماند. 

 

این در حالی است که بربنیاد گزارش های مستند سازمان های ناظر صلح و امنیت جهانی به شمول نهادهای وابسته به سازمان ملل، تروریزم پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان به طور چشمگیری رشد کرده و گروه ها و شبکه های قدرتمند تروریستی مانند داعش و القاعده و هم پیمانان محلی و منطقه ای آنها که پیش از این، ضعیف به نظر می رسیدند به سرعت در حال احیا شدن هستند و روز به روز قدرت می گیرند.

 

به این ترتیب، درست به همان دلیل که تروریزم یک مرجع مشروع برای فعالیت های مسئولانه نظامی و امنیتی نیست، شبکه های اقتصادی و منابع مالی متضمن بقا و حیات و رشد و پیشرفت آن نیز نمی توانند مشروع و مجاز باشند و در این میان، هیچ منبع جایگزینی برای تولید انبوه و تجارت گسترده و سازمان یافته مواد مخدر و بهره وری از سود سرشار حاصل از آن به تامین نیازهای مالی تروریزم و زنده نگه داشتن ماشین جنگی آن کمک نمی کند.

 

بنابراین، علیرغم گزارش سازمان ملل درباره پیشی گرفتن میانمار از افغانستان در زمینه تولید تریاک در جهان، این ساده انگارانه خواهد بود اگر نتیجه بگیریم که پیوند پایدار و دیرینه میان تریاک و ترور در افغانستان، گسسته شده و گروه های تروریستی در حال رشد در کشور ما دیگر به این منبع عایداتی مهم به مثابه بزرگترین تامین کننده نیازهای مالی شان نگاه نمی کنند و از فرمان فرمالیته ملا هبت الله در این زمینه پیروی می کنند.

 

یکی دیگر از نشانه ها درباره عدم رعایت فرمان رهبر طالبان این است که علیرغم صدور این فرمان، حتی خود طالبان نیز تمام امکانات و قدرت خود را برای مهار و محو کشتزارها، کارخانه ها و مجاری و بسترهای تجارت و ترانزیت تریاک بسیج نکردند و مزارع پهناور تریاک از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب کشور همچنان باقی ماندند. این نشان می داد که مبارزه طالبان با تریاک، تبلیغاتی و غیرواقعی است و کشورهای قربانی تریاک صادراتی افغانستان از جمله ایران و تاجیکستان و روسیه نیز بارها اعلام کردند که تولید مواد مخدر در افغانستان تحت سلطه طالبان، کنترل نشده و این معضل نیازمند مبارزات جدی تر است؛ درست همانطور که همین کشورها و دیگران باوری مشابه درباره رشد تروریزم در افغانستان نیز داشته اند. پس این یعنی پیوند میان تریاک و ترور همچنان برقرار است.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور