توافق در ویانا، ترس در کابل

 

این نشست در امتداد نشست هایی مشابه در مسکو و دوشنبه برگزار شد و در آن، طیف گسترده و متنوعی از رهبران و کنشگران سیاسی، اجتماعی و قومی کشور شرکت کردند؛ رویدادی بی سابقه که زنگ های خطر را حتی برای گوش های سنگین رهبران خودکامه طالبان در کابل و قندهار نیز به صدا درآورد و آنان را به ابراز واکنش وادار کرد.

 

ناظران می گویند که هراس رهبران طالبان، نشانگر قدرت و اثرگذاری نشست های یادشده به ویژه نشست اخیر ویانا است که در آن مخالفان برای نخستین بار بر یک نقشه راه برای تشکیل یک چتر بزرگ سیاسی برای مبارزه با رژیم حاکم و دستیابی به حقوق مردم افغانستان، توافق کردند.

 

نمایندگان کنفرانس ویانا در یک نشست خبری گفتند که شرکت‌کنندگان که شامل ۵۰ نفر از نمایندگان گروه‌های سیاسی و دیپلمات‌های برخی کشورها بودند درباره «یک نقشه راه» برای آینده سیاسی افغانستان به «یک توافق» دست یافتند که زمینه را برای ایجاد یک چتر بزرگتر سیاسی فراگیر مهیا کنند.

 

این همان چیزی است که فقدان آن از آغاز حاکمیت طالبان تاکنون، احساس می شد و طالبان نیز با بهره برداری از این خلأ، هژمونی خود را تحکیم بخشیده و به این باور کاذب رسیده بودند که آنها شکست ناپذیر اند و هیچ تهدیدی در برابر سلطه و حاکمیت شان وجود ندارد. حمایت امریکا از این رژيم هم این باور را تقویت کرده بود.

 

عالیه یلماز؛ فعال حقوق زنان، احمد مسعود؛ رهبر «جبهه مقاومت ملی»، محب‌الله صمیم؛ وزیر پیشین سرحدات و اقوام قبایل، داوودعلی نجفی؛ وزیر پیشین ترانسپورت و زکریا مشکور کابلی؛ روحانی اهل تشیع مقیم المان در نشست خبری پس از پایان کنفرانس به خبرنگاران در مورد دستاوردهای این نشست توضیح دادند.

 

حضور این افراد در یک نشست خبری مشترک، بدون توجه به محتوای سخنان شان در آن نشست، به تنهایی توضیح می دهد که مخالفان از هر طیف و جریان و جنسیت و قومیت و مذهب و گرایش سیاسی برای دستیابی به یک نقشه راه برای آینده، متحد شده اند و این یکی از مواردی بود که خشم و ترس طالبان را توأمان برانگیخت.

 

عالیه یلماز گفت که برای نخستین بار با حضور نمایندگانی از احزاب سیاسی و گروه‌های حقوقی این نشست «در یک فضای دموکراتیک» برگزار شد که هدف آن سرمایه‌گذاری روی انسجام بیشتر گروه‌های مخالف طالبان بود و آن‌ها توانستند در این نشست روی «یک نقشه راه برای ایجاد یک افغانستان همه‌شمول به توافق برسند».

 

این بسیار مهم است که همه جریان ها و گرایش ها منافع کوتاه مدت، رقابت های منفی، وابستگی های سیاسی، دغدغه های ایدئولوژيک قومی، جناحی و جنسیتی و سایر اولویت های متعارض شان را به نفع یک هدف بزرگتر تعلیق کرده اند و آن رسیدن به اجماعی برای اتحاد است. این نه تنها ضرورتی برای امروز محسوب می شود؛ بلکه حتی یک چشم انداز امیدبخش و مثبت سیاسی را برای آینده دموکراتیک افغانستان، نوید می دهد که بربنیاد آن، بازیگران اصلی، در فضایی آزاد و مردم سالارانه برای استقرار صلح و ثبات و آشتی ملی در کشور، کار کنند.  

 

احمد مسعود هم گفت که دستاورد این نشست برای مردم افغانستان و همچنین کشورهای همسایه و جهان مهم است.

 

وی گفت که شرکت‌کنندگان با ایجاد گروه‌های مشورتی به یک توافق کلی و متحد دست یافتند که در نشست‌های گذشته حاصل نشده بود.

 

آقای مسعود درست می گوید؛ زیرا در شرایط کنونی، این بسیار حیاتی است که جهان به این نتیجه برسد که به جز طالبان، یک طیف بزرگ و قدرتمند دیگر نیز وجود دارد که از ۸۰ درصد مردم افغانستان نمایندگی می کند و برای تضمین ثبات و دستیابی به عدالت پایدار سیاسی، لازم است که صدای این طیف نیز شنیده و به خواسته های مشروع آن ترتیب اثر داده شود.

 

بنابراین، شرکت کنندگان در نشست ویانا به دستاورد بزرگی رسیدند و آن ایجاد یک نشانی روشن و قدرتمند برای جامعه جهانی بود.

 

مسعود افزود: «اگر طالبان که ما را مهره‌های سوخته می‌خوانند تن به برگزاری انتخابات بدهند دیگر در افغانستان جنگ مسلحانه‌ای وجود نخواهد داشت و مردم افغانستان انتخاب خواهند کرد که کی‌های مهره سوخته و چه کسانی مهره‌های زنده‌اند.»

 

این نیز سخن معقولی است؛ زیرا مبارزه مسلحانه تنها زمانی به کار می رود که همه راه های صلح آمیز و کم هزینه دیگر مسدود شده باشد و هیچ امیدی به حل بحران از راه سیاسی باقی نمانده باشد. از جانب دیگر، هم طالبان و هم مخالفان این رژيم، به جای اتکا و اقتدا به قدرت های استعماری دور و نزدیک، باید به رأی و نظر و تصمیم مردم افغانستان، مراجعه کنند، به دیدگاه آنان احترام بگزارند و مشروعیت خود را از آنان بگیرند.

 

آقای مشکور کابلی هم به خبرنگاران گفت که «اوضاع افغانستان روز به روز بدتر می‌شود چنان که در ماه‌های گذشته مراکز اهل تشیع در افغانستان بیش از شش بار مورد حمه قرار گرفته وضعیت زنان بهبود نیافته و مشکل کشورهای همسایه و جهان با اداره طالبان پابرجاست».

 

آقای مشکور کابلی هم از شیعیان افغانستان و هم از جامعه روحانیت کشور در نشست ویانا نمایندگی می کرد و حضور او در این نشست، از هر دو جهت، حایز اهمیت بسیاری بود. او که خود یک روحانی است به خوبی می تواند با حضور و نقش آفرینی خود در نشست های مشابه، صدای علمایی باشد که مشروعیت طالبان را زیر سؤال می برند و فتاوای منسوب به شریعت رهبری آن گروه را قبول ندارند. او همچنین نماینده ای شایسته و خوشنام از علمای اهل تشیع است که از سوی طالبان کاملا منزوی و به حاشیه رانده شده و به مطالبات مشروع آنان هیچ اعتنایی نمی شود.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور