حذف شیعیان از شوراهای علما؛ رهبر طالبان چه در سر دارد؟

 

این در حالی است که ولایت‌های بامیان، دایکندی، غور، سرپل و میدان وردک اکثرا شیعه‌نشین هستند و یا شمار شیعیان در این ولایت‌ها بسیار قابل توجه است؛ اما همه این ولایات از سوی پشتون ها اداره می شوند و تمام مقام های رسمی و حتی مدیران رده میانی طالبان در آنها پشتون های طالب اند.

 

با اینهمه انتظار می رفت که دست کم در ترکیب شوراهای علمای این ولایات، روحانیون شیعه، نقش برجسته ای داشته باشند؛ چیزی که در دوره جمهوری هم مشهود بود؛ اما یک منبع از بامیان به بی‌بی‌سی گفته که در فهرست ابتدایی که از بامیان به هبت‌الله آخوندزاده فرستاده شده بود، نام روحانیون شیعه درج بود: «[و] حتی قرار شد اکثر اعضای علمای شورای این ولایت از روحانیون شیعه باشد، به دلیل این‌که ولایتی عمدتا شیعه‌نشین است».

 

این نشان می دهد که شیعه ستیزی در رژيم طالبان در عالی ترین سطح، جریان دارد و شخص ملا هبت الله؛ رهبر این گروه به طور مستقیم در این زمینه، سیاست گذاری می کند.

 

به گفته این منبع، پس از فیصله علمای شیعه و عبدالله سرحدی؛ والی طالبان برای بامیان «فهرست مشخصی متشکل از علمای شیعه و سنی به قندهار فرستاده شد؛ اما در فهرست صادر شده از سوی رهبر طالبان، نام هیچ روحانی شیعه دیده نمی‌شود.» در ولایت دایکندی هم بر اساس آن‌چه که سخنگوی حکومت طالبان نشر کرده، نام هیچ روحانی شیعه دیده نمی‌شود.

 

بر این اساس، سیاست حذف کامل شیعیان در دستور کار رهبران طالبان قرار دارد و این گروه مصمم است تا از این طریق، مشروعیت شیعه را زیر سؤال ببرد و در سال های بعد، اقدامات منظم و سیاست های اصولی خود را علیه موجودیت شیعه به کار بگیرد.

 

تصمیم به حذف کامل علمای شیعه از حضور در شوراهای علمای ولایتی، همچنین به معنای آن است که از نظر رهبر فاشیست طالبان، شیعیان مسلمان نیستند و نباید روحانیت شیعه سهمی در شوراهای علمای «مسلمانان»‌ داشته باشند. او پیش از این نیز به صراحت اعلام کرده بود که تنها یک مذهب اسلامی در افغانستان وجود دارد؛ موضعی که به وضوح ثابت می کرد که او اساسا شیعیان را مسلمان و واجد حق و مشروعیت حضور در یک جامعه اسلامی نمی داند.

 

به گفته منبعی از ولایت دایکندی «تقریبا چهار ماه پیش فرم‌هایی بین ۲۵ روحانی شیعه و ۱۵ روحانی اهل تسنن توزیع شده بود تا انتخاباتی بین‌ علمای این ولایت صورت بگیرد و نتیجه انتخابات به رهبر طالبان فرستاده شود. در فهرست پیشنهادی که به هبت‌الله آخوندزاده فرستاده شده بود، نام ۲۵ روحانی شیعه هم بود؛ اما در اعلامیه‌ای که از سوی هبت‌الله آخوندزاده نشر شده، هیچ روحانی شیعه حضور ندارد.»

 

این در حالی است که دایکندی هم در کنار بامیان، از ولایت هایی با اکثریت قریب به اتفاق جمعیت شیعه است و حذف علمای آن از حضور در شوراهای علما و تفویض جایگاه آنان به ملاهای سنی و غالبا پشتون به معنای آن است که رهبر طالبان، تصمیم دارد تا به مرور، یک اقلیت حاشیه نشین و اندک را به اکثریت تبدیل کند و در آینده برای تغییر مذهب مردمان دایکندی و بامیان، برنامه بریزد. اینکه چند ملای سنی بر صدها هزار شیعه، مسلط می شوند‌، صرفا یک بی عدالتی ناشی از تبعیض و تعصب قومی و مذهبی رهبر طالبان نیست؛ بلکه پرده از پروژه خطیر دیگری برمی دارد که هدف نهایی آن تغییر مذهب در ولایت های عمدتا شیعه نشین است تا افغانستان ایده آل ملا هبت با تنها یک مذهب اسلامی، تحقق پیدا کند.

 

پیش از این، از نبود روحانی شیعه در شورای علمای ولایت غزنی هم انتقاد شده بود. 

 

در حالی که در دوره نظام جمهوری، همه ۱۱ نماینده ولایت غزنی، شیعه بودند و این نشان می داد که شیعیان در این ولایت هم از اکثریت قاطع برخوردار اند و ممنوعیت حضور علمای شیعه در شورای علما یک بی عدالتی آشکار و یک تبعیض شنیع و شرم آور است که ریشه در تعصبات شدید قومی و مذهبی رهبر طالبان دارد؛ ضمن آنکه این تصمیم همانند موارد مشابه در بامیان و دایکندی، نیات نحس ملا هبت را برای شیعه ستیزی، شیعه زدایی و یکدست سازی مذهبی کشور برملا می کند.

 

اینهمه در شرایطی است که منابع در شورای علمای شیعه افغانستان می‌گویند که شیعیان در ۲۲ ولایت کشور حضور دارند و در ولایت‌هایی چون کابل، بلخ، هرات، بامیان، دایکندی، قندهار، ارزگان و غور تعداد شیعیان قابل توجه است؛ چیزی که رهبر طالبان، حاضر به پذیرش آن نیست؛ زیرا او اساسا شیعیان را یک مذهب اسلامی نمی داند و همان گونه که پیش از این، دیگر رهبران طالبان هم تصریح کرده اند، به شیعیان به مثابه یک «اقلیت دینی» نگاه می کنند.

 

در اعلامیه‌ای که از سوی ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان منتشر شده، آمده که مقام‌های ولایتی مکلف هستند که به مشورت‌ شوراهای علما عمل کنند.

 

به این ترتیب، شوراهای علما برای طالبان و رهبر متحجر آنها اهمیت فوق العاده ای دارند و به مثابه شوراهای ولایتی عمل می کنند و گفته می شود که او بسیاری از فرامین و فتواهایش را در مشورت با شورای علمای قندهار، صادر می کند. بنابراین، حذف کامل علمای شیعه، بیانگر برنامه ها و پروژه های طالبان برای مشروعیت زدایی از تشیع و در نهایت، اجرای پروژه اصلی شیعه زدایی در آینده ای نه چندان دور خواهد بود.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور