مصاف مکرون و اردوغان؛ به نام اسلام به کام قدرت

تنش در روابط فرانسه و ترکیه رو به افزایش است. این تنش ها که پیش از این به دلیل مواضع فرانسه در قبال سرکوب کردهای سوریه توسط دولت اردوغان، تلاش ترکیه برای اکتشاف گاز از دریای مدیترانه شرقی، تنش ترکیه و یونان و همچنین نقض تحریم تسلیحاتی لیبی، آغاز شده بود، به دنبال کشته شدن ساموئل پتی؛ یک معلم فرانسوی تاریخ توسط یک جوان چچنی در پاریس در اعتراض به نشان دادن کاریکاتورهای توهین آمیز مجله فکاهی شارلی ابدو، دوباره اوج گرفته و تشدید شده است.
 
در پی این رویداد، امانوئل مکرون و وزرای دولت، سلسله ای طوفانی از تمهیدات اسلام هراسانه را روی دست گرفته اند؛ از حمله های لفظی هدفمند و هتاکانه علیه اسلام تا بستن مساجد و انجمن، تفتیش صدها  خانه، بازجویی های گسترده از فعالان مسلمان، کنترل شدید شبکه های اجتماعی و...
 
اما آنچه موجب بروز موجی از واکنش های ضد فرانسوی در کشورهای دیگر به ویژه جهان اسلام شد، اظهارات توهین آمیز امانوئل مکرون بود که از اصطلاح «تروریزم اسلامی» استفاده کرد و اسلام را دین «بحران» نامید. افزون بر او، شماری دیگر از مقام های فرانسوی از جمله وزیر معارف آن کشور نیز اظهارات هتاکانه ای علیه اسلام ابراز داشتند.
 
در پی این مواضع، واکنش ها در دنیای اسلام هم شروع شد. در لیبی، سوریه، نوار غزه و بنگله دیش، تظاهرات ضد فرانسوی برگزار شد. در شماری از کشورهای عربی از جمله کویت و قطر، کالاهای فرانسوی تحریم شد و کمپاین های گسترده ای نیز در شبکه های اجتماعی عربی برای گسترش این رویکرد در دیگر کشورها راه اندازی شد و در افغانستان، شاگردان لیسه استقلال کابل که از سوی فرانسه حمایت می شود، مضمون زبان فرانسه را پاره کرده و زیر پای عابران در خیابان انداختند.
 
در این میان، شدیدترین موضع گیری در میان رهبران مسلمان تاکنون از سوی رجب طیب اردوغان؛ رییس جمهوری ترکیه ابراز شده است. او آشکارا سلامت روانی امانوئل مکرون را زیر سؤال برده و فرانسه را به توهین به اسلام و خدشه دار کردن اعتقادات میلیون ها مسلمان متهم کرده است.
 
در پی این اظهارات، فرانسه سفیر خود را از آنکارا فراخواند؛ اقدامی که البته هیچ تأثیری بر مواضع اردوغان نداشت و او همچنان به رویکرد اسلام هراسانه دولت مکرون حمله می کند؛ رویکردی که از دید جامعه شناسان و آگاهان مسایل سیاسی، پیش از آنکه مبتنی بر عزم مکرون برای دفاع از ارزش های سکولار جمهوری فرانسه باشد، تلاش او برای جلب توجه و حمایت فرانسوی ها از خود در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ است.
 
آقای مکرون که به دلیل اعتراضات جنبش جلیقه‌ زردها، سوء مدیریت در مهار بحران کرونا و نیز وضعیت حاد اقتصادی، مورد انتقادهای شدید قرار دارد و با کاهش جدی محبوبیت رو به رو است، سعی می کند با دامن زدن به موج اسلام هراسی در داخل کشورش، پایگاه انتخاباتی اش را تقویت کند.
 
او در عین حال می داند که یکی از بزرگترین تهدیدها در انتخابات آینده ریاست جمهوری، جنبش های راست رادیکال است؛ جنبش هایی که اسلام هراسی، مهاجرت و امنیت از اوایل قرن ۱۹ میلادی تاکنون، محور اصلی برنامه هایش بوده است؛ بنابراین، مکرون نیز با اتخاذ مواضع ضد اسلامی، سعی می کند اصول اصلی افراط گرایان رادیکال را به نفع خود مصادره کند و به این ترتیب، توجه و حمایت هواداران آن جنبش را در انتخابات پیش رو از آن خود کند.
 
در ترکیه نیز رجب طیب اردوغان به عنوان نئوعثمانیست اقتدارگرایی که با تظاهر به تضعیف پان‌ترکیسم و بی اعتنایی به اصول لائیسیته سعی می کند خود را فراتر از یک رهبر ترک معرفی کند و حمایت و توجه گسترده جامعه مسلمانان سراسر جهان را به دست آورد، اقدامات و مواضع ضد اسلامی دولت و رییس جمهوری فرانسه را محملی برای تحقق این هدف می بیند.
 
او بی پروا به نیابت از همه جهان اسلام به ویژه رهبران سرسپرده جهان عرب، صدای اسلام و مسلمانان در برابر موج مهاجم فاشیزم فرانسوی شده است. این وضعیت به او امکان می دهد که بیش از هر زمان دیگری، موقعیت و محبوبیت خود در قلوب مسلمانان را تقویت کند و به ایده بلندپروازانه خود در «رهبری دنیای اسلام» نزدیک‌تر شود.
 
بنابراین، هم امانوئل مکرون؛ رییس جمهوری فرانسه و هم رجب طیب اردوغان؛ همتای ترک او به نام نبرد به نام اسلام، تلاش می کنند قدرت خود را تحکیم و تثبیت کنند.
 
در این میان اما در هنگامه این تقابل، محملی فراهم شده است برای شهرت طلبی و کسب اعتبار از سوی نشریه زرد شارلی ابدو که از یک مجله بدنام، سبک و سطحی، به عنوان رسانه ای آوانگارد در جنبش تبلیغاتی ضد اسلام در فرانسه و اروپا تبدیل شود.
 
علی موسوی - جمهور