گفتمان تساهل و مدارا؛ تندروان افغان برخلاف افراط‌گرایان عربی از اعتدال‌گرایی غافل اند

شماری از کارشناسان و استادان دانشگاه، افراطگرایی در افغانستان را رویکردی وارداتی خوانده و می‌گویند که گروه‌های تندرو در افغانستان که از جریان‌های افراطی عربی الهام گرفته‌اند بر خلاف آنان از اعتدال‌گرایی غافل شده‌اند.

به گزارش خبرگزاری جمهور؛ این استادان دانشگاه امروز چهارشنبه (25 ثور) در دوازدهمین جلسه "گفتمان تساهل و مدارا " در دانشگاه کابل، مدعی شدند که احزاب تندرو اسلامی در کشورهای عربی از ده‌ها سال به این سو افراطگرایی را کنار گذاشته‌اند، امریکه گروه‌های تندرو در افغانستان از آن عقب افتاده‌اند.

گروه‌های اسلامی در افغانستان  که به افکار و عملکردهای تندروانه شهرت دارند عمدتا از احزاب، جنبش‌ها و چهره‌های تندرو دینی در کشورهای عربی الهام گرفته‌اند. اسلامگرایان عرب پس از حمله اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان به گونه چشمگیر فعالیت  داشته و به ترویج افراطگرایی دینی پرداختند.

حسین احسانی استاد دانشگاه کابل گفت که گروه‌های تندرو اسلامی از جمله شاخه‌های مختلف سازمان اخوان‌المسلمین در کشورهای عربی دستکم از20 سال به این سو فعالیت‌های تندروانه را کنار گذاشته‌اند.

او از پیوستن گروه‌های تندرو اسلامی به یک حکومت سکولار در الجزایر و ختم افراطگرایی در این کشور، توقف حرکت‌های تندروانه در مصر از سوی اخوان‌المسلمین، ختم فعالیت‌های خشونت‌آمیز اسلام گرایان در سوریه و شکل‌گیری جنبش صلح درعربستان سعودی پس از سال‌های 1970 که راه را برای اعتدال‌گرایی روبه رشد در این کشور باز کرد، از جمله نشانه‌های گذار گروه‌های تندرو عربی به اعتدال‌گرایی یاد کرد.

به گفته وی، هم اکنون در کشورهای یاد شده به جز گروه‌های انگشت شمار که به شکل افراطی عمل می‌کنند، هواداران اکثر گروه‌ها و احزاب اسلامی را در کشورهای عربی به رویکرد کثرت گرایانه و اعتدال گرایی رو آورده‌اند.

 به بیان وی، شاخه‌های مختلف اخوان‌المسلمین در کشورهای عربی هم اکنون به جای تلاش برای اجرای مو به موی شریعت اسلامی که اهداف گذشته این گروه را شکل می‌داد، برای کسب کرسی‌های بیشتر در پارلمان تلاش می‌کنند.

روی آوردن به حرکت‌های مدنیِ مسالمت‌آمیز، مشارکت دادن زنان در جنبش‌های اجتماعی  و حضورغیرمسلمانان در ائتلاف‌ها و حرکت‌های احزاب اسلامی به عقیده او از دیگر شاخص‌هایی است که هم اکنون گروه‌های اسلامی عرب با پیشینه تندروی به آنها باورمند شده‌اند.

اما این استاد دانشگاه تاکید کرد که گروه‌های تندرو افغانستان که عمدتا از جریان‌های عرب‌های تندرو الهام گرفته‌اند از گذار به اعتدال‌گرایی غافل شده‌اند.

حزب اسلامی که تا دوسال پیش با حکومت در جنگ بود، گروه تندرو طالبان و گروه‌های تروریستی و القاعده در جمع گروه‌های شامل می‌شود که در سال‌های اخیر به اعمال افراطگرایانه و خشونت‌آمیز در افغانستان مشغول هستند.

به عقیده آقای احسانی با آنکه گروه‌های تندروان اسلامی در کشورهای عربی از فعالیت‌های افراطی دست برداشته اند، اما گروه‌های منشعب و الهام گرفته از این گروه‌ها در افغانستان تاکنون به فعالیت‌های تندروانه مشغول هستند.

او افراطگرایی را در کشور یک رویکرد وارداتی خواند که عمدتا از کشورهای عربی در جریان چهل سال اخیر در افغانستان آورده شده و طرفدارانی زیادی نیز به خود جلب کرده است.

افراطگرایی دینی در میان شماری از دانشجویان دانشگاه‌های افغانستان روبه رشد به نظر می‌رسد.

 آگاهان امور،  دوام جنگ، ضعف و ناکارآمدی نظام آموزش و پرورش و فعال بودن هزاران مدرسه دینی که از مجرای کشورهای همسایه تمویل شده و به رشد افراطگرایی مشغول هستند را عوامل رشد افراطگرایی می‌خوانند.

حکومت نیز به جای تقویت نظام تخصصی آموزش و پرورش برای مقابله با تندروی، افراطگرایی  دینی را در دانشگاه‌ها انکار می‌کند امریکه فضای مانور را در دانشگاه‌ها برای تندروان مساعد کرده است.

عبدالجلیل سروش- خبرگزاری جمهور