از دولت موجود ما این انتظار را نداریم که پیمان را لغو بکند، چون یک دولت وابسته به امریکا است، حق نوشیدن یک قطره آب در افغانستان که حق طبیعی شان است همین را هم اجازه ندارند که همین را خودشان به دست خود بنوشند چه جایی که اینها سرنوشت سیاسی و مسایل ملی و چندجانبه بین افغانستان و امریکا را تصمیم بگیرند. این دولت با شخصیتی مثل غنی که آدم عقیم و مفلوکی هست هیچ باورم نمی آید که در قضیه افغانستان تصمیم داشته باشد

تصمیم جنجالی دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا در به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم اسرائیل، با واکنش‌های منفی جهانی روبرو شده و جوامع اسلامی و غربی آن را به شدت محکوم کرده است. در افغانستان نیز این تصمیم ترامپ با موج گسترده‌ای از اعتراض‌ها روبرو شده است.
خبرگزاری جمهور درباره این که این تصمیم ترامپ با چه هدفی گرفته شده، چه پیامدیی را در پی دارد و مسئولیت مسلمانان در قبال آن چیست؟ مصاحبه‌ای با مولوی حبیب الله حسام از علمای برجسته کشور و رییس شورای اخوت اسلامی افغانستان داشته است.

جناب مولوی حسام تشکر از این که فرصت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید! ابتدا باید پرسید که به نظر شما، تصمیم عجولانه ترامپ درباره به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل با چه هدفی صورت گرفته است؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم. من اولاً باورمند هستم که ترامپ عجولانه تصمیم نگرفته،تمام رؤسای جمهور که در  امریکا به قدرت رسیده اند به خصوص از دموکراتها؛ چهل و چهارم و چهل پنجمین رئیس جمهور، بوش و اوباما در دو دور و ترامپ هم در دور اول یکی از وعده های انتخاباتی شان همین بود که ما بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت میشناسیم. این گپ نو نیست. در درجه دوم همیشه آنها درکمپاین‌های خود اعلام می‌کردند که حیثیت اسراییل و منافع اسراییل جزوی از منافع اساسی ایالات متحده امریکا است. نکته سوم این صحبت است که متحدین ترامپ و امریکا از زمان تشکیل اسراییل چنین تلاش هایی را داشتند. در اروپا وکشورهای آسیایی بخصوص روسیه در آن زمان و نیز در  85  سال جریان پادشاهان سعودی ملک عبدالعزیز اول که بانی سعودی هست او هم وعده داده بود که ما به مهاجرت یهود به سرزمین شان مخالف نیستیم...
 
پس این قصه، قصه‌ای نیست که آنها تصمیم عجولانه گرفته باشند. همانطوریکه اشاره کردم وعده بالفور که همین ماهی که گذشت صد سالگی این وعده تکمیل شد. در این صد سالگی آن‌ها خواستند که بالفور ثانوی را تشکیل بدهند. امریکائی‌ها در صد سال نتوانستند قضیه مسجدالاقصی را تمام کنند، صد سال بعد آمدند این پیمان تازه را امضا کردند.

اصل پاسخ شما که چه هدفی در پشت این قضیه نهفته است، امریکایی‌ها با انگلیس‌ها و اسرائیلی‌ها می‌خواستند کشورهای عربی، ارتش کشورهای عربی و در پهلویش منابع اقتصادی را درهم بکوبند. بعد از آن، تسلط اسراییل را انکشاف بدهند و خودشان و اسرائیل در یک حاشیه امن زندگی کنند، دنیای اسلام را از هم بپاشند. اما در این فتنه ای که ظرف سالهای اخیر ایجاد کرده بودند که مسلمانان را بجان هم انداختند و زیرِ نام دولت داعش وخلافت اسلامی و این‌ها برنامه شان در کشورهای اسلامی ناکام ماند، هم در لبنان هم در یمن هم در سوریه و عراق  نتیجه دلخواه شان را نداد لذا این‌ها تصمیم عاجل دیگری گرفتند، تا یک بینی خمیری طوری به ایشان باشد که مسلمانان را در یک قضیه دیگر مشغول نگاه دارند، ولی تبعات این مسئله را هم برآورد نداشتند که دنیای اسلام در این قضیه اجماع عمومی دارند. یعنی امت اسلامی به مقدسات شان و شعائر دینی شان باهم متحد هستند. گرچه در مسائل سلیقه‌ایِ رنگ، پوست،  نژاد و تبار باهم اختلاف دارند اما وقتی قبله مطرح شود، قرآن و پیامبر مطرح شود امت، امت واحده است که از بنیان‌های اعتقادی و ایمانی شان است.

آمدند این را اعلام کردند تا دستاورد دیگری پیدا کنند برای کار خود که امریکا هنوز قدرت و حمایتش از اسرائیل زنده است. در حالی که امریکای فعلی، امریکای پانزده سال پیش و بیست سال پیش نیست که به کویت حمله کرد، به عراق حمله کرد، به افغانستان حمله کرد، لیبیا و سوریه عراق را به آتش کشاند. آنها می خواستند که یک آبروی جدید برای خود، ایجاد کنند که خوشبختانه به آن هدف نرسیدند. آمدند هدف دیگری را روی دست گرفتند که اختصاص مسجد الاقصی و بیت المقدس برای یهودیان بود که این هم با واکنش نه تنها امت اسلامی که حتی روحانیون یهود در خود امریکا پشت قصر سفید مواجه شد. آنها آمدند و گفتند که دین ما نه آدم کشی را اجازه می دهد نه اشغالگری را و کسانی که در اسرائیل آمدند اشغال کردند این‌ها صهیونیسم هستند و تبارپرست هستند و یهود نیستند؛ ما یهودی هستیم که از فلسطین دفاع می‌کنیم. مسیحی های لبنان و مسیحیان امریکا و خود بیت المقدس ایستاد شدند که ما از بیت المقدس دفاع می‌کنیم.

شورای امنیت دایر شد، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا و آلمان به اتفاق گفتند که ما بیت المقدس را به فیصله ترامپ قبول نداریم؛ این یک سرزمین مشترک بین ادیان است که باید به حال خود باقی باشد. مظاهره ای که در سراسر دنیای اسلام و غیر اسلام شد. شما در آلمان دیدید که مظاهره گسترده شد و در امریکا نیز چند مظاهره شد. علاوه بر این که مظاهرات میلیونی در دنیای اسلام شد حتی مظاهره در دنیا بار اول بود که زنها مظاهره میلیونی کردند که هنوز تاریخ بشر به این گواه نیست که زنها میلیونی به جاده بریزند مظاهره کنند. آنها هم نفرت و انزجار خود را در برابر اسرائیل و فیصله امریکا اعلام کردند.

امریکا دوباره به فکر من با این اعلام به بن بست روبرو شده و ناکامی اش صددرصد است و اسرائیل و امریکا همراه متحدینش شامل انگلیس و سعودی به این هدف نمی‌رسند.

پیامدهای این تصمیم بر جهان اسلام و امریکا چه خواهد بود؟
دوسه نکته را در این بخش برای تان می‌گویم: اولاً در قسمت برجام ( برنامه هسته ایران) در تاریخ اروپا، امریکا و غرب بار اول بود که بین امریکا اروپا در برجام یک شکاف پیدا شد. این دومین شکاف است که در بین امریکا و اروپایی‌ها و غربی‌ها به میان آمد و این اولین پیامد است. پیامد دومش این است که در خاورمیانه بیشتر از پیش شکست می‌خورد و رسواتر می شود. برنامه هایی که با متحدینش در خاورمیانه داشت کاملاً عقیم می شود و به شکست می رود. مساله سوم پیامدش روحیه وحدت و زنده شدن روح همگرائی و نگرش امت واحده در میان مسلمین است که دوباره شکل گرفته و تازه شده و این یک دستاورد عظیم است در دنیای اسلام که امروز میلیونها انسان مسلمان برای دفاع از مسجد الاقصی و بیت المقدس حاضر می شوند.

وقتی میلیونها مسلمان حاضر هستند که بخاطر این مسئله جان بدهند معلوم است که پیروزی از آن مسلمانان است. مسلمانان به وحدت می رسند و چهارمین پیامد، جرقه ای است که اسرائیل و امریکا را می سوزاند.

تصمیم ترامپ درباره بیت المقدس چقدر می‌تواند داعیه تشکیل کشور فلسطین را صدمه بزند؟
صدمه وارد می‌کند؛ خوب شد سئوال کردید. این یک نکته بسیار مهم است. پیمان اسلو دفن شد، مذاکرات صلح در کل خاورمیانه کشته شد. معنایش چیست؟
پیمان اسلو که می‌گوید باید دوکشور در اینجا، جای پیدا کنند، آن وقت بیت المقدس شرقی و غربی بود معنایش حالا چه می شود؟ آنها نهر تا بحر فلسطین را ادعا کردند.

حماس و جهاد اسلامی اعلام کردند که پیمان ها دیگر دفن شدند، مذاکرات دیگر کشته شد، دیگر ما (فلسطین) اصلا کسی را به نام اسرائیل نمی‌شناسیم و نه هم ما شرقی و غربی می خواهیم؛ ما از نهر تا بحر خاک فلسطین را خواهانیم و یک وجب خاک را هم برای اسرائیل یا صهیونیسم قائل نیستیم و ما ذره ذره خاک خود را می‌گیریم و در برابرش می‌جنگیم و این معنایش همین است.

لذا دنیا تکان خورد و به همین خاطر در حمایت از بیت المقدس ایستاد شدند. پیمان اسلو که رسمیتش از بین رفت معنایش این است که فلسطینیها حق دارند اجازه ندهند که مهاجرین بیگانه خاک شان را غصب کنند و لذا غربی ها تلاش می‌کنند که دوباره پیمان را زنده کنند.

اما از جانب حماس، اسماعیل هنیه اعلام کرد که پیمان دیگر دفن است. مذاکرات دیگر کشته شده و ما فلسطینی ها از نهر تا بحر را می‌خواهیم و اینجا کسی حق ندارد که "ملک را به کسی بدهد که مستحق ملک نبود".

نکته آخری این است که برنامه محمود عباس همراه غربی ها شکست خورد که این را به نام سازش نام داده بودند یعنی برنامه سازش از بین رفت. پیمان اسلو از بین رفت. این نکته را اسماعیل هنیه و نیروی الجهاد اعلام کردند که این مذاکره و رابطه با اسرائیل دیگر به عنوان سیاست و سازش از منکرترین امر سیاسی ماست که ما دیگر نمی پذیریم.

در این قسمت با توجه به این که بیت المقدس یکی از شهرهای مقدس و قابل احترام مسلمانان است، ملت‌های مسلمان در برابر این تصمیم چه مسئولیت می‌توانند داشته باشند؟
ملت های مسلمان تکلیف اسلامی دارند. این به هیچ بخش سیاسی‌شان بر نمی‌خورد، این از شعائر دینی شان است. مسجدالاقصی سرزمین انبیاء الهی است و مسلمانان در مجموع خود را مکلف می‌دانند که از آن دفاع کنند با مال شان و با جان شان و با اولادشان از مسجد الاقصی دفاع می کنند.

داعیه مردم فلسیطن که یک روزی جنگ در این منطقه باید ختم شود این مردم صاحب یک کشوری که در آن ثبات وجود داشته باشد با این تصمیم امریکا چقدر دچار لطمه شده است؟
هیچ صدمه نزده است، مسلمانان اگر زنده ماندند یا شهید شدند در اسلام هر دویش عیب نیست. اگر شهید شدند در دفاع از مقدسات شان پیش خدا رضامندانه میروند. اگر زنده ماندند عزتمندانه می مانند. مسلمانان در این قضیه، هیچ آسیب نمی بینند. همه بسیج می‌شوند ایمان شان تازه می‌شود، دشمن شان را می‌شناسند. کسی که بخواهد زندگی با عزت بکند باید از گردنه‌های سخت و دشوار عبور کند تا عزتمندانه زندگی کند. گردنه های سخت و دشوار، دادن خون و دادن مال و دادن جان است این را تا ندهی به عزت نمی رسی!

اگر پای افغانستان را دخیل بسازیم به عنوان یک کشور اسلامی مسئولیت مردم افغانستان را به صورت خاص شما چگونه می بینید؟
افغانستان سه کار می‌تواند: یکی در راستای ایجاد وحدت میان اقوام مختلف کار کنند تا یک بسیج عمومی وجود داشته باشد و در قدم دوم تشخیص دهند هر کمکی که به مردم فلسطین از این طریق امکانش برسد باید کمک کنیم و سوم نسبت به دشمنان اسلام و امت اسلامی هر قدر می‌توانیم آسیب برسانیم چه در مبارزه میدانی باشد، فرهنگی باشد، لسانی باشد، قلمی باشد هرچه که از توان داریم همین قسم که امریکا منافع اسلام و مسلمین را تهدید می‌کند باید مسلمانان منافع امریکا را تهدید نمایند.

شماری از نمایندگان مجلس افغانستان خواهان لغو موافقتنامه استراتیژیک بین افغانستان و امریکا و لغو تمام روابط دیپلماتیک بین دوکشور شده، شما چه فکر می‌کنید در شرایط فعلی با توجه با مقتضیات موجود این یک خواسته واقعبینانه است؟
یک پیمان استراتیژیک است و یکی پیمان امنیتی که زیر مجموعه آن است. ما در انعقاد پیمان استراتژیک از نظر دین اسلام مخالف بودیم. در ایجاد پیمان امنیتی هم مخالف بودیم؛ هم مخالفت کردیم، هم کنفرانس‌ها دایر کردیم، هم مقالات نوشتیم. و امروز هم به بقای این پیمان مخالف هستیم. ولی از دولت موجود ما این انتظار را نداریم که پیمان را لغو بکند، چون یک دولت وابسته به امریکا است، حق نوشیدن یک قطره آب در افغانستان که حق طبیعی شان است همین را هم اجازه ندارند که همین را خودشان به دست خود بنوشند چه جایی که اینها سرنوشت سیاسی و مسایل ملی و چندجانبه بین افغانستان و امریکا را تصمیم بگیرند. این دولت با شخصیتی مثل غنی که آدم عقیم و مفلوکی هست هیچ باورم نمی آید که در قضیه افغانستان تصمیم داشته باشد.

گفتگو از عبدالجلیل سروش- خبرگزاری جمهور