والی هستیم ولی صلاحیت نداریم!

انجنیر محمدعاصم والی فعلی ولایت پروان متولد ولایت بغلان تحصیلاتش را در رشته علوم اجتماعی در پیشاور به پایان رسانده است.
آقای عاصم از شخصیت های برجسته جهادی است که سابقه عضویت نهضت اسلامی و حزب اسلامی را دارد. قبلاً عضو مجلس نمایندگان بوده و پس از ختم دوره کاری، به تیم اصلاحات و همگرایی به رهبری داکتر عبدالله پیوست.
آقای عاصم بعد از تشکیل حکومت وحدت ملی، از سوی رییس اجرائیه، به حیث والی ولایت پروان گماشته شده که اکنون از کارکردهای او در این ولایت نزدیک به چهارده ماه می گذرد.
این نوبت، خبرنگار خبرگزاری جمهور به سراغ اینجینر عاصم رفته و چگونگی تامین امنیت و سهمگیری پروانی ها در نظام کنونی را بیشتر مورد بررسی قرار داده است.

تشکر جناب آقای عاصم که فرصت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید. پرسش نخست این است که تهدیدهای امنیتی در پروان برخاسته از کدام موضوع است و ناامنی های موجود از کجا به این ولایت منتقل شده است؟
بسم الله الرحمن الرحیم. تشکر از شما و خبرگزاری جمهور؛ گراف تهدیدادت امنیتی که فعلاً متوجه ولایت پروان یا متوجه مردم این ولایت است، قبل از حکومت وحدت ملی جدی تر بود. بعد از تشکیل حکومت وحدت ملی، مخصوصا بعد از این که من مسئولیت این اداره را گرفتم، با همکاری مردم، وکلای پارلمان و شورای ولایتی وضعیت امنیتی نسبتا بهتر شد. ولی یک وضعیت امنیتی مطمئن را نداریم. روی هم رفته وضعیت امنیتی نسبت به گذشته بهتر است. از سویی هم با درنظرداشت حالت استراتژیکی که پروان دارد، توجه خاصی که گروه های تروریستی برای ایجاد ناامنی ها در پروان دارند، وضعیت به گونه ای کنترل شده است که امنیت برقرار است. در پروان مشکل خاصی نداریم، ولی به این قانع نیستیم؛ چراکه امنیت مطمئن و صدفیصد نداریم. بخاطر اینکه امنیت را حفظ کنیم، وضعیت تحت کنترول باشد و مردم با مشکل مواجه نباشند، شب و روز تلاش می کنیم؛ نیروهای امنیتی باید فعال و بیدار باشند، در موقعیت خودشان به شکل موثر اقدام کنند تا وضعیت فعلی را حفظ کنند.
در وضعیتی که امنیتی سرتاسری در کشور حکمفرما نباشد، پروان هم مستثنی نیست، تهدیدهایی متوجه پروان هم خواهد بود و امنیت زیرسئوال می باشد.

گروههای شورشی هرچند که آنقدر فعال نیستند اما ولایت پروان با تهدیدهایی مواجه هست، پایگاه های این گروههای تروریستی در کجای این ولایت متمرکز است؟
تجارب چندین سال جنگ در کشور نشان داده که مخالفان برای این که اقدامات تخریبکارانه را انجام دهند در مناطقی متمرکز می شوند که دولت بر آن کنترول ندارند؛ مناطق دوردست است. عقبه یا به اصطلاح پایگاه های آنها در مناطق دور از مرکز است و آنجا طراحی و برنامه ریزی می کنند. باز برای اینکه نقشه و پلان های تخریبکارانه خود را عملی کنند، در مناطقی که کنترول آن دست دولت است وارد عمل می شوند تا امنیت را اخلال کنند و به چالش می کشند. پایگاههای شان در ولسوالی های چهارگانه غوربندها و کوه صافی است که عملیات خود را طرح ریزی می کنند و تلاش دارند که در اطراف مرکز ولایت که چاریکار، بگرام، سیدخیلی و جبل السراج است بیایند و از طریق شبکه های نفوذی متوسل به ماینگذاری، انتحاری و ترور می شوند.
این مکلفیت نهادهای کشفی است که البته فعالیت ها به صورت هماهنگ پیش رفته است و برای دشمن که مجال تهدیدات را جدیتر کند، داده نشده و توانمندی ندارند. در مقایسه با مشکلاتی که در ولایت های دیگر بوجود آورده اند، در پروان موفق نشده است.

در خصوص نگرانیهایی که از حضور افراد مسلح در ولایت پروان وجود دارد، دیدگاه شما چیست؟ گزارشهایی وجود دارد که افراد بلندپایه در نظام بخصوص در قوه مقننه وجود دارند که افراد مسلح را برای برهم زدن امنیت ولایت پروان حمایت میکنند..
گاهی اوقات بعضی مسایل در بستر تبلیغات، کمی بزرگنمایی می شود. تمام کسانی که در رده های نظام هستند، جزو اراکین دولت و نظام هستند و سرانجام نظام به این ها ارتباط دارد. وکلای مجلس، افراد خورد نیستند. در پروان نیز چنین بحثهایی عنوان می شد که افراد مسلح غیرمسئول فعالیت دارند و از سوی برخی حلقات حمایت می شوند. از زمانی که من آمدم، یک چنین موضوعی نیست. عاقبت هر مجرمی به مرجع بازپرس کننده قانون می رسد. ولی یک تعداد گروههای تبهکار، مجرمین و قاتلین برای اینکه برای خودشان پشتوانه پیدا کنند، گاهی عنوان میکنند که برخی حلقه ها از افراد مسلح غیرمسئول حمایت می کنند؛ اما واقعیت را پیدا نتوانسته ایم که چرا؟
یک وقتی تصور می شد که چنین شبکه هایی با اشخاص بلندپایه ارتباط داشته باشد ولی چنین چیزی نبوده بلکه در بحث دستگیری این افراد جنایتکار و قاتلین، همکاری شده و همکاری می کنند.

حالا در حکومت قبلی و فعلی، امنیت در پروان متفاوت است؛ دلیل آن چیست؟ کار موثر شما چی بوده؟
بخش عمده و اساسی تامین امنیت ارتباط میگیرد به خود مردم. تا زمانیکه در بحث تأمین امنیت، مردم در صحنه و در کنار نیروهای امنیتی باشند و ما را حمایت کنند؛ این می تواند امنیت را در هر منطقه ای که مردم این چنین باشند، امنیت بهتر می شود. در پروان تغییری که آمده دلیل عمده اش همین است. دلیل دوم این است که نیروهای امنیتی، برخورد فعال و قاطع تری برای تامین امنیت در پروان نسبت به گذشته داشته اند. امروز نیز هر آن غفلتی صورت گیرد، بخواهیم یا نخواهیم امنیت به چالش میرود و مشکلات را بیشتر می کند. دشمن به هر صورت در هر کجایی که باشد در کوشش است تا با عناوین مختلف حضور مستقیم و غیر مستقیم داشته باشد؛ هرجایی که خالیگاه ببیند وارد شده و امنیت را به چالش می کشد.

شما به این باور هستید که مردم از حکومت وحدت ملی و بخصوص از کارکردهای حکومت محلی پروان رضایت دارند؟
رضایت مردم روی هم رفته نسبتاً خوب است. دلیلش به این معنی نیست که حکومت به شکل خوب کار میکند؛ دلیل عمده این است که مردم افغانستان هنوزهم می بینند که چهار طرف کشور در جنگ است و با برداشت از تجارب تلخی که در گذشته ها وجود داشت، مردم می فهمند اگر وضعیت برهم بخورد، شبکه های تروریستی در کشور حاکم میشوند. در آنروز طبیعتاً همه مردم در حال مرگ می باشند.
اگر حالا مشکل امنیتی داشته باشند و حکومت ضعف و ناتوانی داشته باشد، این برای مردم قابل تحمل است. مردم به این باور هستند که اگر تلاش کنند و بر حکومت فشار وارد کنند، اصلاحات می آید، کار بهتر می شود و حکومت تقویت می شود. اگر به دلیل مشکلات حکومتی و نارسایی محدودی که هست، مردم موضع بگیرند باز حالتی پیش می آید که طالب حاکم بود. به این خاطر است که مردم از وضعیتی که در پروان است، نسبتاً راضی هستند اما مشکلاتی وجود دارد. مردم از این مشکلات شکایت دارند، مشوره و فشارشان وجود دارد که به خواست اصلاحات بگونه درست رسیدگی شود، ما هم با حمایت مردم تلاش خود را داریم؛ از این جهت که به صورت نسبی امنیت، حکومتداری و قناعت مردم به شکل نسبی، خوبتر پیش برود.

حضور حزب اسلامی در حکومت و یا در جغرافیای ولایت پروان چگونه است؟ همکار شماست یا دردسرساز شما؟
حزب اسلامی افغانستان از نظر سوابق کاری در قلمرو پروان حضور خود را در گذشته ها به صورت برجسته داشته است، فعلا هواخواهان زیادی هم دارد، بخصوص در قلمرو غوربندها بیشتر وجود دارند. هواخواه و طرفداران خود را در ولسوالی های چهارگانه غوربندها نیز دارد، اما روال همکاری شان با حکومت و یک تعداد از شخصیت ها و عناصر مربوط به حزب اسلامی بوده است و حالا با حزب اسلامی به رهبری ارغندیوال رابطه دارند که شاخه های بزرگ و کوچکی است. منسوبین شان در ادارات هستند، اما این طور حضور مشخصی که صاحب پست ها شوند چنین بحثی وجود ندارد، اما به هر صورت مردم افغانستان به شکلی از اشکال تعلقاتی به گذشته ها دارند. با این جریانات سیاسی و جریانات جهادی در افغانستان رابطه دارند. به هر صورت، هرکسی تعلقات و روابط خود را دارد. ولی در مورد حکمتیار که در روند گفتگوهای صلح پیوسته است، در اینجا خوشبینی هست که اگر این کار عملی شود و روزی عملا آقای حکمتیار در کشور حضور یابد، یک بخشی از نیروهایی که ناراض هستند بازهم حضور فعالتر پیدا می کنند و موضع و موقفی درکنار مردم میگیرند که از این بابت کدام نگرانی وجود ندارد.

صلاحیت شما به عنوان والی و مسئول درجه یک حکومت محلی برای آوردن اصلاحات و عرضه خدمات، چگونه است؟
تمام صلاحیت های ما در مرکز، متمرکز است؛ در ادارات مرکزی بخصوص در وزارتخانه ها. والی ها در ولایات باید تا بست سه صلاحیت داشته باشند، رهبری دولت از والی ها بهبود و اصلاحات میخواهد ولی آنها صلاحیت ندارند که کسی را تغییر و تبدیل کنند تا اصلاحات در ادارات محلی شکل بگیرد. پس چگونه اصلاحات می آید؟ فقط مثل یک دریور یا سرویس که همه صندلی هایش پر است و دریور پشت فرمان نشسته، کار خود را می کند؛ این کافی نیست. والی ها تنها صلاحیت تقرری و منظوری برای بست شش را دارند که یک چیز بیهوده است. به رییس جمهور پیشنهاد میکنم که این صلاحیت را هم بگیرد!
والی در تقرری ها و تبدیلی ها هیچ صلاحیتی ندارد. البته به جناب رییس جمهور پیشنهاد دارم که در سطح ولایات، مردم اصلاحات میخواهند و حکومت صلاحیت میخواهد؛ پس صلاحیت عزل و نصب را برای والی ها واگذار کنید.

گفتگو از وحید فرزان – خبرگزاری جمهور