کاری برای وحدت ملی نکردند و حتی وحدت ملی را برهم زدند

احمدولی مسعود برادر سوم شهید احمدشاه مسعود و رییس بنیاد شهید احمدشاه مسعود است. وی تا اوایل حکومت کرزی، سفیر افغانستان در لندن بود.
وی هر ازگاهی در خصوص وضعیت سیاسی کشور، اعلام موضع می کند. یکی از طرح های او که مدت زیادی روی آن کار کرد، طرح "آجندای ملی" بود. در شرایط حاضر، که دو سال از حکومت وحدت ملی میگذرد او نگران تداوم این حکومت است.
در پیوند به تداوم حکومت وحدت ملی و احتمال سقوط این نظام، خبرگزاری جمهور مصاحبه اختصاصی با وی انجام داده است:

تشکر آقای مسعود که وقت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید، حکومت وحدت ملی در حال دو ساله شدن است، در این دو سال، کارنامه رهبران حکومت چگونه است و ناکامی ها در چه سطحی است؟
متاسفانه در افغانستان، زیر شعار اصطلاحات و نظام گرایی، بیشتر آجندای شخصی دارند، یا اشتباهی یا انحرافی و یاهم غلط به کار می برند، مثل اینکه در زمان کرزی زیر عنوان مشارکت ملی، هیچ وقت نخواست یک مشارکت واقعی در افغانستان به وجود بیاورد، کسی را در نظام سیاسی شریک نساخت و سرانجام افغانستان به بحران رفت.
ولی از زمان حکومت وحدت ملی تا امروز که دو سال میگذرد، زیر شعار حکومت وحدت ملی، تناقض آشکار دیده می شود، یعنی بیشتر جمعی از رهبران تلاش دارند تا بتوانند قدرت و ثروت را در افغانستان انحصار کنند، این کاملاً با روحیه وحدت ملی و خود وحدت ملی مغایرت دارد. کاری نکردند که هیچ؛ وحدت ملی را نیز برهم زده و از بین بردند، ضعیف کردند، چرا؟ به خاطر اینکه در قالب این شعار، بیشتر به آجندای شخصی پرداختند، البته تعدادی هم به نام قوم خواستند کار کنند، نه به خاطر قوم! فقط به نام قوم نان قوم را خوردند و به نام قوم، آجندای شخصی شان را پیش بردند. پس این حرفها مغایرت با روحیه حکومت وحدت ملی دارد و با این کارها، آنها بحرانهای پیچیده دیگری را نیز در افغانستان ایجاد کردند.

منظورتان از آجندای شخصی چیست؟ آیا بنیاد امضای توافقنامه سیاسی میان عبدالله و غنی، پیشبرد منافع شخصی شان است؟
وحدت ملی، مسایل و نیازهای خاص خود را دارد اما سران حکومت، توافقنامه ای که بر اساس آن، تقسیم قدرت پنجاه-پنجاه بود را شکل دادند. آنها در اصل، روی تقسیم قدرت بگونه مساوی تمرکز داشتند و رقابت شان، قدرت محور بود و نه مشروعیت محور. دو رهبر، مشروعیتی را که در انتخابات نگرفتند، خواستند با امضای توافقنامه سیاسی، کسب کنند. توافقنامه، کاغذپاره باقی ماند و حتی مراحل ابتدایی توافقنامه هم تطبیق نشده است، مثلا ایجاد کمیسیون به خاطر طرح تعدیل قانون اساسی، کمیسیون اصلاح نظام، تذکره الکترونیکی و غیره... اینها را انجام نداده اند. اینها نتوانستند یا نکردند، یک قسمت آن نتوانستند، قسمت دیگر، آنچه را که توافق کردند انجام نداده اند، توزیع تذکره، کمیسیون اصلاحات نظام انتخاباتی، کمیسیون تعدیل قانون اساسی؛ ببینید پنج ماه از توافقنامه باقی مانده است و این توافقنامه به پایان میرسد و مشروعیت حکومت وحدت ملی کاملاً از بین میرود و افغانستان به بحران جدیدتری مواجه خواهد شد.

آقای مسعود! به قول شما پنج ماه دیگر از مهلت توافقنامه باقی مانده است، سرانجام آینده افغانستان به کجا خواهد رفت؟
ضعف در داخل حکومت است. حالا که بگویم ضعف از کدام شان است فکر میکنم هردوی شان مسئولیت یکسان دارند. در قسمت عملی ساختن توافقنامه، هردوی شان تلاش کنند، اگر توافقنامه شکست بخورد یکی ناکام و دیگری کامیاب نمی شود، بلکه هردوی شان مسئولیت یکسان خواهند داشت. ضعف اول این است که اراده ندارند و هیچکار مقدماتی را انجام نداده اند. فکر میکنم که داکتر اشرف غنی رییس جمهور که باید این کار را بکند، آجندای دیگری دارد! نمیدانم که چی هست اما عملی ساختن توافقنامه سیاسی در آجندای او نیست، اگر تا پنج ماه دیگر شاهد برگزاری لویه جرگه قانونی، و شاهد عملی کردن توافقنامه سیاسی و ساختارهای جدید در نظام سیاسی نباشیم، کشور به تراژدی عمیق تری سقوط می کند که در این جای شکی نیست.

چیزی که در این شرایط خیلی مهم به نظر میرسد، حذف اختلافات میان رهبران حکومت و داشتن دیدگاه واحد برای آوردن اصلاحات در نظام انتخاباتی است، در جریان هستید که رییس کمیسیون مستقل انتخابات استعفا کرد، آیا این استعفا می تواند دروازه اصلاحات را بگشاید و آنانی که متهم هستند و میروند، آیا لازم نیست که مورد بازپرس قرار بگیرند؟
اگر اراده باشد کار صورت میگیرد. به طور مثال، کمیته گزینش را ایجاد کردند، توزیع تذکره های الکترونیکی نهایی شده بود، و مجلس هم روی آن توافق کردند اما دیده شد که توزیع نشد، اینها بسیار کارهای ابتدایی بود که نکردند، حالا مسئله نورستانی و امثال آن رفتن و استعفای آن ها اهمیتی ندارد، در کل کمیسیونهای انتخاباتی قبلی اهمیت خود را از دست داده اند و فکر میکنم نه تنها نورستانی بلکه بقیه اعضای کمیسیونهای انتخاباتی نیز باید بروند؛ نه تنها بروند که باید از مورد سئوال قرار بگیرند که چرا افغانستان را به بحران بردند، باید توضیح بدهند، اگر امروز سئوال نشود، فردا جوابگو نخواهند بود.
استعفای رییس کمیسیون مستقل انتخابات آقای نورستانی ساده نیست، این طوری نیست که افغانستان را به بحران ببرد و بخشی از تاریخ کشور را خراب کند، مردم را نگران کرده و عامل بدبختی مردم افغانستان، مثل نورستانی و کسانی که هم دستش بوده بدون بازخواست بروند.
اصلا حضور اعضای فعلی کمیسیونهای انتخاباتی درست نیست، امکان ندارد که انتخابات باحضور این افراد برگزار شود. کسانی که جدید می آیند باید با معیار ملی بیایند، مهره های جدید نباید هیچگونه وابستگیهای سیاسی داشته باشند. کمیسیون بعدی که می آید باید با معیارات درست و دقیق بیایند.

جناب مسعود! هرگوشه و کنار، این کشور، با چالشهای جدی مواجه است. گذشته از اصلاحات، به تازگی نبرد سیاسی میان استادعطا و جنرال دوستم بار دیگر اوج گرفت که سرانجام منجر به خونریزی شد، در این شرایط حساس، اختلافات سیاسی این دو شخصیت سیاسی افغانستان چقدر افغانستان را متضرر می سازد؟
من می توانم بگویم حیف من می آید که بعد از یک عالم تجربه، بعد از این همه فراز و فرود در افغانستان، کشیدن زحمات، مقاومت و سرانجام به تمام موضوع در محور یک عکس؛ این اختلافات شدید، نگرانی های شدید را ایجاد می کنند، افسوس من می آید که چرا؟
افغانستان نیاز به همگرایی و دوستی دارد، طوری نیست که این قوم و آن قوم، این گروه و آن گروه، افغانستان فعلاً در اطراف خود دوستان و دشمنان قوی دارد، مراکز قدرت در داخل زیاد شده و حکومت ضعیف و بی برنامه است، در این طور یک حالت، باید به حال مردم خود رحم کنیم، به تاریخ خود رحم کنیم، در این شرایط و حساسیت خلق کردن از عقلانیت سیاسی دور است. دشمنان مردم زیاد است، پلان های استراتژیک دارند، حتی در نزدیکی های ما دشمنان قوی هستند که گروه های خطرناکی را وارد می کنند، هر روز تقویت می کنند، هر روز شاهد از دست دادن فرزندان این سرزمین هستیم، هر روز در برابر یک دشمن کلان قرار میگیریم، بعد این ها همه این چالش ها را کنار گذاشته، حساسیت خلق کنیم، این دور از عقلانیت سیاسی است.
گفتگو از وحید فرزان – خبرگزاری جمهور