قاضی وقاد: مسئله بنیادی این است که تفاهم با طالبان به یک سرانجام برسد تا در آن صورت هر دو طرف شامل طالبان و حکومت افغانستان در برابر داعش مشترکاً مبارزه کنند! البته داعش در حدی نیست که با طالبان مقایسه شود.

محمدامین وقاد از چندین سال بدینسو، عضو ارشد شورای عالی صلح بوده و همواره تلاش داشته تا گفتگوهای صلح با گروه طالبان شکل بگیرد. او به خبرگزاری جمهور می گوید که حکومت و طالبان باید به حیث نیروی واحد در برابر داعش بجنگند!
آقای وقاد از زمان حکومت حامدکرزی عضویت شورای عالی صلح را گرفت و اکنون هم، در راستای انجام گفتگوهای صلح در رهبری شورای عالی صلح، تلاش می کند.
پس از ایجاد حکومت وحدت ملی، گفتگوهای صلح، کمی دگرگون شد و سرانجام نخستین گفتگوهای صلح با طالبان برگزار شد.
افشای مرگ ملاعمر و سراج الدین حقانی دو شخصیت تاثیرگذار گروه طالبان، چه تاثیری در روند گفتگوهای صلح خواهد داشت، و چقدر این گفتگوها را تحت الشعاع قرار می دهد و یا مرگ آنان، گفتگوهای صلح را تسریع خواهد بخشید؟ در این خصوص به سراغ، محمدامین وقاد عضو ارشد شورای عالی صلح رفتیم تا سئوالاتی را مطرح کنیم:

جناب آقای وقاد! با تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید؛ بفرمایید که مرگ ملا محمدعمر و سراج الدین حقانی، چه تاثیری در روند گفتگوهای صلح می گذارد؟
سرانجام خبری نشر که ملا محمدعمر رهبر گروه طالبان وفات نموده است که طالبان هم تصدیق کردند و سپس ملا اخترمحمد منصور را انتخاب کردند .
این روند صلح که اخیراً رو در رو با نمایندگان طالبان صورت گرفت، تحت رهبری ملا اختر منصور بود و از این که ملامنصور به شکل رسمی به حیث رهبر طالبان برگزیده شد جای امیدواری هست. امیدواری وجود دارد که پروسه صلح و دور دوم گفتگوها، بگونه بهتر پیش برده شود و ما یک مذاکرات رویارو با هیئت رسمی و مورد قبول دو طرف طالبان داشته باشیم. و نیز خبر وفات جلال الدین حقانی... بارها پخش شده که حقانی فوت کرده است و این مسئله تاثیر دارد. اما به پسر حقانی که خلیفه می گویند و بعنوان نایب اول ملامنصور برگزیده شد که تمام جریانات را رهبری میکرد و حالا در رأس طالبان قرار گرفته است؛ دارای اهمیت است.
مسئولیت نظامی و مسئولیت رهبری شبکه حقانی را پسرش به دوش داشت که البته وفات حقانی و ملاعمر در روند گفتگوهای صلح تاثیر دارد.
با درگذشت این دو شخص کلیدی طالبان، خلائی باقی نماند. در هر دو طرف، خلاء پر شده است ...
این مسایل تأثیر منفی در روند صلح نمی گذارد. اما این که آنان تا این حد توان داشته باشند که به مدت دو سال خبر فوت ملاعمر مخفی باشد، حتما مسایل ارتباطات و تدارکات در اختیارشان است.
در صفوف طالبان، دو بخش مطرح است: یکی مسئولیت ارتباطات سیاسی را به عهده دارد و یکی هم مسئولیت تدارکات نظامی. اما در حال حاضر، طالبان به چند شاخه تقسیم نشده اند. منابعی که طالبان را تمویل می کنند، از یک آدرس تمویل می کنند نه این که این منابع طالبان را تحت عناوین مختلف، حمایت سیاسی و حمایت های نظامی کنند.
تعاملات سیاسی به دست هرکسی باشد، اختلافات شان جدی نیست. اعتراضات شاید در میان طالبان باشد اما این اعتراضها خاموش می شود تا این که سرانجام در میان طالبان، یک توافق حاصل شود.

قرار بود دومین دور گفتگوها در اسلام آباد برگزار شود اما مرگ دو رهبر طالبان، این گفتگوها را به تاخیر انداخت؛ دومین دور گفتگوها کجا و چی وقت برگزار می شود؟
در این رابطه افغانستان با حکومت پاکستان ارتباط دارد. هیئتی که از سوی امریکا، چین و پاکستان نظارت می کنند، این ها در گفتگوها حضور دارند و تفاهمات کابل – طالبان را نظارت کرده و از اجرای شان، تضمین خواهند کرد.
اما هنوز زمان و مکانش مشخص نیست؛ انتظار می رود که در حدود دو هفته آینده، دومین دور گفتگوهای صلح برگزار شود.

نقش چین و پاکستان در گفتگوهای صلح را چگونه ارزیابی می کنید؟
حضور چین در گفتگوها بهتر و مؤثر است چون روابط خوبی با طالبان دارد. طالبان خاطره تلخی از چین ندارند. همچنین طالبان قبول دارند که هیئت امریکا هم در گفتگوها باشد. و نتیجتاً توافقی که حاصل می شود، هیئت های امریکا، چین و پاکستان و افغانستان تضمین می کنند. چین علاقه داشت که دور دوم گفتگوهای صلح، در چین باشد. اما تصمیم بر این شد که دور دوم گفتگوها در پاکستان دایر شود و احتمال میرود که دور سوم گفتگوهای صلح در چین برگزار شود.
حضور هیئت امریکا و چین مهم است؛ توافق شده است که باید ناظرین از این دو کشور باشند تا اجرایی شدن توافق را تضمین کنند.

هیئتی که برای دومین مذاکرات که قرار است در پاکستان برگزار شود کی ها مشخص شده بودند؟
در دور دوم، همان هیئت قبلی شاید با اندکی تغییر، اشتراک کنند. باز هم مربوط به هیئت مقابل (طالبان) باشد. قبلاً از طالبان سه نفر بودند و در دور دوم شاید زیادتر باشند و انتظار داریم که دور دوم تعداد نمایندگان طالبان بیشتر باشد و احتمال دارد که از جانب طالبان نیز، هیئت قبلی با عده ای دیگر، در این دور حضور پیدا کنند.

برای خانم ها سهمی در این هیئت برای گفتگوها داده می شود؟
خانم ها در چند مذاکره، غیرمستقیم با طالبان اشتراک داشتند که البته طالبان هم با خانم ها مشکلی ندارند و حضورشان را پذیرفته اند.

هدف از گفتگوهای صلح، این است که جنگ تمام شود؛ حالا فعالیت جنگجویان تازه ای بنام داعش، گسترش می یابد و بیشتر در سمت شمال نفوذ دارند؛ با این وضعیت جنگ پایان می یابد؟
قوت های امنیتی افغانستان در برابر داعش و طالبان مقاومت می کنند و نیروهای خارجی نیز در این رابطه هستند، مسئله ی بنیادی این است که تفاهم با طالبان به یک سرانجام برسد تا در آن صورت هر دو طرف شامل طالبان و حکومت افغانستان در برابر داعش مشترکاً مبارزه کنند! البته داعش در حدی نیست که با طالبان مقایسه شود.

گفتگو از: وحیدفرزان – خبرگزاری جمهور