چرا ترامپ خواستار بستن دفتر قطر شده است؟

روزنامه گاردین نوشته است که دونالد ترامپ در دیدار با اشرف غنی، از او خواسته تا دفتر طالبان در قطر بسته شود.
گاردین از قول منابعی نوشته که در دیدار اخیر دو رهبر در نیویارک، آقای غنی تاکید کرده که نیاز است تا این مساله بیشتر بررسی شود؛ اما ترامپ بر بسته شدن دفتر طالبان در قطر پافشاری کرده است.

بربنیاد گزارش گاردین، دونالد ترامپ به چند دلیل خواستار مسدود شدن این دفتر شده است که یکی غیر مؤثر بودن این دفتر برای برنامه صلحی که باراک اوباما راه انداخته بود، می باشد و دیگر اینکه درخواست امارات از او در وضع سلسله ای از محدودیت‌ها علیه قطر، این درخواست را نیز مطرح کرده است.
بربنیاد گزارش گاردین، این موضوع هفته گذشته از سوی ترامپ با امیر قطر نیز مطرح شده است.
دفتر سیاسی طالبان در قطر در سال ۲۰۱۱ میلادی پس از نخستین دیدار مقام‌های امریکا و طالبان در آلمان، ایجاد شد.

علیرغم مخالفت ضمنی اشرف غنی با این درخواست ترامپ، در شرایط کنونی، انتظار نمی رود که کابل در برابر واشنگتن، موضع بگیرد و در صورت اراده واقعی امریکا مبنی بر بستن دفتر نمایندگی سیاسی طالبان در قطر، مانع از این اقدام شود.

ظاهرا نگرانی کابل این است که این تصمیم، آخرین کورسوهای امید برای دست یافتن به یک راهکار صلح جویانه با طالبان را نیز از میان بردارد و به این ترتیب، هیچ راهی جز مبارزه نظامی با تروریست های طالبان، باقی نماند. این در شرایطی است که هم سیاست های قومی حلقه کوچک مسلط بر کانون مرکزی قدرت در ارگ ریاست جمهوری و هم شرایط وخیم و غیر قابل دفاع قدرت رزمی افغانستان در میدان های نبرد با تروریزم، هیچکدام رویکرد نظامی صرف در برابر طالبان را توجیه نمی کند و به همین دلیل،  با وجود هزینه های فاجعه باری که تروریست های طالبان در سال های اخیر بر دولت، نیروهای امنیتی و مردم افغانستان تحمیل کرده و جنایت های مرگباری که مرتکب شده اند، دولت همچنان وفاداری ضمنی خود به صلح با این گروه را حفظ کرده و پس از خروج از فشارهای کوتاه مدت ناشی از جنایت های جنگی طالبان، از مجاری گوناگون تلاش کرده است تا رهبران طالبان را به صلح، ترغیب کند.

با این وجود، بسته شدن تنها دفتر نمایندگی سیاسی این گروه در دوحه، می تواند با واکنش تند طالبان مواجه شود و سال ها سرمایه گذاری و تلاش دولت های پیشین و کنونی برای رهیافت به یک راهکار صلح آمیز و مسالمت جویانه با طالبان را با شکستی سخت و بازگشت ناپذیر مواجه سازد.

اما چرا ترامپ چنین مطالبه ای را مطرح کرده است؟
نخستین مسأله مؤثر در این زمینه، به احتمال قوی، محدود کردن نقش آفرینی های سیاسی و امنیتی قطر در خاور میانه و جنوب آسیا است که به درخواست عربستان سعودی و متحدان عرب این رژيم برای منزوی کردن این امیرنشین کوچک صورت می گیرد.

ترامپ اگرچه در حال حاضر، مواضع خود را نسبت به قطر پس از بروز بحران در روابط این کشور با همسایگان عرب اش، اندکی تعدیل کرده و در این خصوص، خویشتن داری بیشتری نشان داده و حتی از لزوم حل سریع این بحران –چیزی که مطلوب دوحه هم هست- سخن گفته است؛ اما در اوایل بروز بحران و تنش در روابط قطر و همسایگانش به ویژه عربستان سعودی، ترامپ نیز به تأسی از مواضع تند ریاض، دوحه را متهم به حمایت از تروریزم کرد و به این ترتیب، از مواضع اعراب علیه قطر، قویا حمایت نمود.

پس از آن اما رییس جمهوری امریکا با مقام های قطری، یک قرارداد تسلیحاتی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دالر امضا کرد که به نظر می رسد همین امر، به عنوان یک بسته دلگرم کننده از جانب امرای قطر به ترامپ، سبب چرخش و نرمش در رویکرد او در این زمینه شد.

با این وجود، صرف نظر از اینکه ترامپ ظاهرا برای حل بحران قطر و همسایگانش تلاش می کند، این امر، مانع از این نمی شود که او از لزوم منزوی کردن قطر در معادلات منطقه ای، خودداری ورزد؛ زیرا ادامه نقش آفرینی قطر در معادلات منطقه ای، مانع از نقش آفرینی عربستان سعودی می شود و عربستان قطعا انتظار اقدام از سوی ترامپ دارد.
نزدیکی قطر به ایران هم انگیزه ترامپ برای این هدف را دوچندان خواهد کرد.

اما آیا قرار است طالبان و روند صلح مورد نظر کابل، قربانی نگاه ترامپ به قطر شود؟
در حال حاضر، هیچ تصوری در این زمینه وجود ندارد. بربنیاد استراتژي ترامپ برای افغانستان و جنوب آسیا، مبارزه سرکوبگرانه نظامی با طالبان و انزوای سیاسی حامیان آنها از جمله پاکستان، در اولویت قرار دارد. بنابراین، تعطیل، توقف یا دست کم تأخیر در روند صلح با این گروه، کاملا قابل پیش بینی به نظر می رسد.

احتمال دیگر این است که ترامپ با بستن دفتر طالبان در دوحه، ابتکار عمل را در این زمینه از دست قطر خارج و به عربستان سعودی یا امارات بسپارد. در این صورت، مخالفت اشرف غنی با ترامپ نیز وجهی نخواهد داشت؛ اما انتقال این روند از قطر به عربستان یا امارات، اندکی زمان خواهد برد. ضمن آنکه با توجه به نزدیکی مواضع طالبان و پاکستان به روسیه، چین، ایران و قطر، پس از اعلام استراتژي ترامپ، روشن نیست که آیا این گروه حاضر به پذیرش چنین انتقالی خواهد شد یاخیر.