گذر زمان نشان خواهد داد که آیا با ادامه فشارهای نظامی و سیاسی امریکا بر طالبان و پاکستان، آنها سرانجام مجبور به بازی با قواعد تعریف شده از سوی دولت کابل خواهند شد یا نه.

گروه طالبان از مقام‌های امریکایی خواست که به صورت مستقیم با دفتر سیاسی این گروه در قطر درباره راه حل صلح آمیز مسأله افغانستان گفتگو کند.
اعلامیه این گروه در واکنش به سخنان خانم آلیس ولز؛ معاون وزارت خارجه امریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی به تازگی منتشر شده است. خانم ولز گفته بود که اگر طالبان میانه رو برای گفتگو با دولت افغانستان آماده باشند، امریکا از آن حمایت خواهد کرد.

این گروه افزوده که گفتگوی مستقیم کمک می‌کند که راه حلی برای مشکل افغانستان پیدا شود، به شرطی که امریکا خواست‌های مشروع مردم افغانستان را قبول و با گروه طالبان از راه‌های صلح آمیز گفتگو کند.
گروه طالبان گفته که قبلا به مردم و کنگره امریکا با ارسال یک نامه سرگشاده مشخص کرده بود که جنگ راه حل مشکل افغانستان نیست و جنگ بر طالبان تحمیل شده‌است.
در اعلامیه این گروه آمده که برای پایان "اشغال" افغانستان خواستار یک راه حل صلح آمیز ‌است.

امریکا باید بعد از این به استراتژی صلح تمرکز کند تا به استراتژی جنگ.
این نخستین بار نیست که گروه طالبان خواستار گفتگو با امریکا می شود. این پیام اما حاوی یک محتوای معنادار است و آن اینکه طالبان همچنان حاضر نیستند با حکومت افغانستان گفتگو کنند.

از نظر طالبان، کابل طرفی ذیصلاح برای گفتگوهایی راهبردی در باره سرنوشت یک جنگ ۲۰ ساله نیست.
آنها اعتقاد دارند که این امریکاست که تصمیم گیرنده اصلی است. در سال های گذشته که طالبان از ادبیاتی برهنه و تهاجمی و توهین آمیز علیه حکومت افغانستان استفاده می کردند، آن را دولتی «دست نشانده» می خواندند که فاقد اختیار و استقلال است.

اما این تنها انگیزه رهبران طالبان برای درخواست گفتگو با امریکا نیست. این گروه در عین حال، از پیامدهای ویرانگر استراتژي جنگی ترامپ در قبال افغانستان و پاکستان، بیمناک است.

بازگشت هواپیماهای استراتژيک بی – ۵۲ به معادلات جنگ امریکا در افغانستان، خطر عملیاتی شدن لفاظی های تهدیدآمیز ترامپ و دستیارانش بر علیه طالبان را تشدید کرده و رهبران آن گروه را به تکاپو واداشته است.

در این میان اما یک عامل دیگر نیز در موضع گیری های اخیر طالبان دخالت دارد؛ عاملی که شاید جدی تر و پررنگ تر از دو عامل دیگر باشد: درخواست های مکرر گفتگو و مصالحه طالبان از امریکا، به نوعی از سوی اسلام آباد، دیکته می شود.

پاکستان زیر فشار شدید امریکا قرار دارد تا حمایت خود از گروه های تروریستی مانند طالبان و شبکه حقانی را قطع کند و با روند صلح افغانستان همکاری نماید.

از سوی دیگر، پاکستان نمی خواهد تا اهرم قدرتمند و کاربردی مانند طالبان را در تنش های شدید جاری با امریکا از دست بدهد یا این نیرو در نتیجه سرکوب های میلیتاریستی نیروهای امریکایی و ناتو، تضعیف شود و نقش و اثرگذاری مورد انتظار خود را چه در عرصه جنگ و نظامی گری و چه در زمینه صلح و سیاست از دست بدهد.
بنابراین، اسلام آباد، طالبان را وادار می کند تا در برابر مواضع امریکا، انعطاف نشان دهند و به جای نظامی گری و خشونت، بر صلح و گفتگو و راه حل های سیاسی، تأکید کنند.

از سوی دیگر، اسلام آباد نمی خواهد قدرت و برتری سنتی اش در برابر کابل، مخدوش شود و با کرنش و طاعت و تسلیم از سوی طالبان، زمینه های نفوذ و اقتدار آن کشور در افغانستان، آسیب ببیند.
این دغدغه در مورد امریکا وجود ندارد؛ زیرا هیچکس در جهان یا منطقه، نسبت به قدرت برتر امریکا تردید ندارد و اگر
کشوری مانند پاکستان، در برابر تهدیدها و هشدارهای صریح و مکرر ترامپ و تیم او، کرنش و انعطاف نشان دهد، به ضعف و ذلت، متهم نمی شود.

با توجه به این تحلیل، طالبان ضمن آنکه سعی می کنند همچنان خود را در موضع قدرت نشان دهند، در برابر امریکا، نرمش نشان می دهند و در حالی که با کابل، همچنان از در ستیز و سازش ناپذیری وارد می شوند، در قبال امریکا، با زبان سازش و انعطاف سخن می‌ گویند.

امریکا تاکنون در پاسخ به این پیشنهاد طالبان، سعی کرده است به رهبران آن گروه، یک آدرس نزدیک تر بدهد و آن، گفتگو با دولت افغانستان است.

گذر زمان نشان خواهد داد که آیا با ادامه فشارهای نظامی و سیاسی امریکا بر طالبان و پاکستان، آنها سرانجام مجبور به بازی با قواعد تعریف شده از سوی دولت کابل خواهند شد یا نه.

عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور