ابعاد و تبعات این بازی خطرناک اما فراتر از آن چیزی خواهد بود که اشرف غنی و اطرافیان او محاسبه و پیش بینی کرده اند. به نظر می رسد که امریکا هم به خوبی این نکته را دریافته باشد و به همین جهت، به اشرف غنی، توصیه کرده است که این بحران را از مسیرهای سیاسی و مسالمت آمیز حل کند.

مایک پنس؛ معاون ترامپ تاکید کرده که موضوع تغییر والی بلخ باید به صورت "مسالمت‌آمیز" صورت بگیرد.
آقای پنس دیروز (۲۶ جدی) پس از تماس با اشرف غنی، در توییترش نوشت که در این گفتگو، موضوع عطامحمد نور؛ والی بلخ را نیز مطرح کرد.

معاون ترامپ افزوده که او در این صحبت بر حمایت از "تعامل" حکومت کابل با آقای نور و اجرای "انتقال مسالمت‌آمیز رهبری ولایت بلخ" تاکید کرده است.
دفتر رئیس‌جمهوری هم گفته که در این گفتگوی تلفنی درباره "تغییر بروقت (به‌موقع) و مسالمت‌آمیز در ادارۀ محلی ولایت بلخ صحبت و تاکید صورت گرفت".

در رویدادی دیگر، اینجینر داود که از سوی ارگ به عنوان جانشین عطامحمد نور معرفی شده، دیروز با موافقت آقای نور به منظور شرکت در مراسم ترحیم پدرش به بلخ رفت و اداره محلی بلخ گفته که سفر او به عنوان یک فرد عادی صورت گرفته و او باید پس از مراسم به کابل بازگردد.

این نخستین بار است که یک مقام ارشد امریکا به طور صریح و مستقیم درباره بحران سیاسی ناشی از برکناری والی بلخ از سوی ارگ ریاست جمهوری، ابراز موضع می کند.
این نشان می دهد که امریکا نیز ابعاد خطرناک این بحران را حس کرده و قدرت بازدارنده عطامحمد نور و حزب جمعیت اسلامی در برابر تمامیت خواهی متصلبانه ارباب ارگ را به خوبی دریافته است.

بحران کنونی اما روز به روز پیچیده تر می شود. سماجت ارگ در عدم عدول از موضع خود، به این پیچیدگی دامن زده و امید به نتیجه بخش بودن مذاکرات میان ارگ و جمعیت به طور محسوسی، کمرنگ تر می شود.

اگرچه حلقه مرکزی قدرت با محوریت اشرف غنی و چند مهره اطراف او، از ابراز نظر صریح و بی پرده در این باره، پرهیز می کنند؛ اما به تعبیر عطامحمد نور «مأموران وارده و صادره» او در ادارات دیگر، بارها بر کناره گیری بی قید و شرط والی بلخ و معرفی محمد داود به عنوان «والی جدید بلخ» تأکید کرده اند.

این همان موضعی است که ارگ در پی تحقق و تحمیل آن است و این همان چیزی است که مذاکرات سیاسی در این باره را به بن بست می کشاند و راه حل صلح آمیز این بحران را مسدود می کند.

ابعاد و تبعات این بازی خطرناک اما فراتر از آن چیزی خواهد بود که اشرف غنی و اطرافیان او محاسبه و پیش بینی کرده اند. به نظر می رسد که امریکا هم به خوبی این نکته را دریافته باشد و به همین جهت، به اشرف غنی، توصیه کرده است که این بحران را از مسیرهای سیاسی و مسالمت آمیز حل کند.

حل سیاسی و صلح آمیز بحران اما نیازمند گردن گذاردن بر شرایطی است که حزب جمعیت اسلامی بر پایه آمال و آرمان های حزبی و چشم انداز سیاسی خود، طرح و تبیین کرده است. بر پایه این شرایط، با وجود انتقال قدرت از عطامحمد نور به یک والی جدید، قرار نیست فرد جایگزین، دقیقا همان کسی باشد که ارگ ریاست جمهوری در نظر دارد.

معنای دیگر این سخن آن است که بلخ همچنان حوزه سیطره سیاسی جمعیت اسلامی باقی می ماند و انتقال قدرت از عطامحمد نور به والی جدید، به معنای انتقال قدرت از جمعیت به ارگ نیست.

در این میان، شرایط جانبی و البته شاخص و کلیدی دیگری مانند ایجاد اصلاحات سیاسی اساسی و راستین، عملیاتی سازی فوری و بی قید و شرط و ماده به ماده توافق سیاسی منجر به تشکیل حکومت وحدت ملی، تقسیم و توزیع صلاحیت ها به ارکان دیگر قدرت سیاسی در افغانستان و تمرکرزدایی از ارگ، تغییرات مهم در سمت های حساس امنیتی و ایجاد تمهیدات و تدابیر قناعت بخش و واقعی برای برگزاری به هنگام و شفاف انتخابات پارلمانی آینده نیز وجود دارند که می بایست در چارچوب این رخداد، مورد توافق طرفین تنش قرار بگیرند.

با این حال، ارگ ریاست جمهوری نه تنها به امیال خودمحورانه و تمامیت خواهانه اش در جا به جایی قدرت سیاسی در بلخ نخواهد رسید؛ بلکه بدتر از آن، با کنار گذاشتن آقای نور، هزینه هایی چندین برابر حضور او در رأس ولایت بلخ را متحمل و متقبل خواهد شد.

به همین دلیل است که ارگ همچنان بر تحمیل یک مهره ضعیف، بی اراده، فاقد برنامه و عاری از قدرت درک و تحلیل و ظرفیت مدیریت های کلان سیاسی، اصرار می ورزد تا به این ترتیب، با کنار گذاشتن آقای نور، به مانعی بزرگتر در مصادره سرنوشت سیاسی بلخ به نفع حلقه قومی مسلط بر ارگ و البته تبدیل آن به جولانگاه تروریست های بین المللی برنخورد.

با اینهمه باید منتظر ماند و دید که توصیه هوشیارانه مایک پنس تا چه میزان می تواند مسیر رخدادهای جاری در رابطه با بحران بلخ را دستخوش تغییر و دگردیسی کند.

  عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور